Zasady i tryb wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. U 8/13
14 kwietnia 2014 r. o godz. 13.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad i trybu wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności Zarządzenia Ministra Skarbu Państwa Nr 45 z dnia 6 grudnia 2007 roku w sprawie zasad i trybu doboru kandydatów do składu rad nadzorczych spółek handlowych z udziałem Skarbu Państwa oraz rad nadzorczych innych podmiotów prawnych nadzorowanych przez Ministra Skarbu Państwa z art. 93 ust. 1 i 2 konstytucji.
Zakwestionowane zarządzenie nr 45 reguluje zasady i tryb wyboru kandydatów na członków rad nadzorczych spółek Skarbu Państwa. Wskazanie przez Ministra Skarbu Państwa kandydata poprzedzone jest postępowaniem kwalifikacyjnym, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej (§ 2 ust. 1 zarządzenia). Kandydat na członka rady nadzorczej powinien przejść postępowanie kwalifikacyjne, odbywające się w trybie publicznym, poprzez ogłoszenie o naborze zamieszczane na stronach internetowych Ministerstwa Skarbu Państwa (MSP). Postępowanie przeprowadza trzyosobowa komisja powołana przez Sekretarza lub Podsekretarza Stanu, która wyłania kandydatów.
Zgodnie z § 4 ust. 3 zarządzenia nr 45, kandydat ma zgłosić swój udział w postępowaniu kwalifikacyjnym w terminie siedmiu dni kalendarzowych od ukazania się ogłoszenia o postępowaniu. Zgłoszenie w formie pisemnej powinno wpłynąć do ministerstwa przed upływem tego terminu. Zgłoszenia kandydatów po terminie lub zawierające braki formalne, pozostawiane są bez rozpoznania (§ 5 ust. 4 ww. zarządzenia). Zarządzenie reguluje również kwestię zakończenia konkursu (§ 6 ust.1) wskazując, że publikacja listy na stronie internetowej MSP kończy postępowanie wobec osób, które nie zostały wybrane. Osobom takim nie przysługuje możliwość odwołania się od decyzji o wyborze. Nie są one też informowane o wynikach postępowania.
Na podstawie § 7 ust. 1, tryb postępowania określony w zarządzeniu nr 45 nie obejmuje przypadków, gdy do rady nadzorczej wskazywana jest osoba pozostająca w stosunku pracy z Ministerstwem Skarbu Państwa. Ponadto Minister Skarbu Państwa został upoważniony do wskazania do rady nadzorczej osoby, która nie uczestniczyła w postępowaniu kwalifikacyjnym (§ 7 ust. 2 zarządzenia nr 45).
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich, zarządzenie to budzi wątpliwości co do zgodności z art. 93 ust. 1 i 2 konstytucji. Przede wszystkim dlatego, że zostało wydane bez podstawy prawnej, ale i z uwagi na fakt, iż reguluje prawa i obowiązki obywateli – uczestników konkursu, których nie łączy żaden stosunek wewnętrzny z organem, który wydał kwestionowany akt.
Jak wskazuje wnioskodawca, akty prawa wewnętrznego mogą zostać wydane wyłącznie na podstawie ustawy oraz nie mogą być adresowane do podmiotu, który nie podlega organowi wydającemu te akty. W opinii RPO, jeśli prawodawca zamierza unormować sytuację prawną obywateli, powinien uczynić to w akcie normatywnym stanowiącym źródło prawa powszechnie obowiązującego.
Rozprawie przewodniczył będzie sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Stanisław Biernat.