Upoważnienie ministra właściwego do spraw transportu do określenia w drodze rozporządzenia sposobu, trybu oraz warunków technicznych gromadzenia, przetwarzania, udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego utrwalonych obrazów i danych. K 2/13
Przekazanie przez ustawodawcę, na podstawie art. 129g ust. 4 prawa o ruchu drogowym, do uregulowania w rozporządzeniu materii sposobu, trybu i warunków technicznych udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego utrwalonych obrazów i danych, pomimo że samo udostępnianie i usuwanie tych obrazów i danych przez Inspekcję Transportu Drogowego nie zostało objęte treścią regulacji ustawowej, jest niezgodne z konstytucją – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.
14 lipca 2015 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący trybu i warunków technicznych udostępniania i usuwania przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego utrwalonych obrazów i danych.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 129g ust. 4 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym jest niezgodny z art. 51 ust. 5 i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze konstytucji.
Zakwestionowany przepis traci moc obowiązującą z upływem dziewięciu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że w świetle jego orzecznictwa, prawo do ochrony danych osobowych zapisane w art. 51 konstytucji jest pewnego rodzaju wyspecjalizowaną konstrukcją służącą ochronie tych samych wartości, które zostały sformułowane w art. 47. Konstrukcja ta jest w orzecznictwie Trybunału prezentowana w następujący sposób: „prawo do prywatności, statuowane w art. 47, zagwarantowane jest m.in. w aspekcie ochrony danych osobowych, przewidzianej w art. 51. Ten ostatni, rozbudowany przepis, odwołując się aż pięciokrotnie do warunku legalności - expressis verbis w ust. 1, 3, 4 i 5 oraz pośrednio przez powołanie się na zasadę demokratycznego państwa prawnego w ust. 2 - stanowi też konkretyzację prawa do prywatności w aspektach proceduralnych” (Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego sygn. U5/97, OTK 1998/4/46).
Trybunał zwrócił także uwagę na szczególny związek przetwarzania danych osobowych z godnością człowieka, który nie ogranicza się do stwierdzenia, iż jest ona podstawą wolności i praw zagwarantowanych w ustawie zasadniczej, ale wiąże się z zobowiązaniem państwa do ochrony danych jednostek.
Szczególny konstytucyjny status prawa do prywatności i wynikającego z niego prawa do ochrony danych osobowych znalazł potwierdzenie m.in. w postanowieniach art. 51 ust. 5 konstytucji, w którym została zagwarantowana ustawowa forma w odniesieniu do „gromadzenia” i „udostępniania” informacji. Oznacza to, że ustawodawca związany w tym zakresie treścią art. 51 ust. 5 konstytucji, nie może przekazać do uregulowania w drodze rozporządzenia, zasad i trybu gromadzenia oraz zasad i trybu udostępniania informacji o jednostce. Obowiązuje bowiem wyłączność ustawy.
Biorąc tylko pod uwagę dorobek orzeczniczy dotyczący zakresu istotnego dla niniejszej sprawy, TK przypomniał, że rola rozporządzenia polega na konkretyzacji ustawy, a nie na jej dowolnym uzupełnianiu czy modyfikowaniu, przez uregulowanie kwestii pominiętych przez ustawodawcę, nawet jeśli przemawiałyby za tym względy celowościowe czy też potrzeby związane z rozstrzyganiem konkretnych problemów prawnych.
Trybunał Konstytucyjny, odnosząc się do zarzutów wnioskodawcy, przypomniał także związek zaskarżonych przepisów z zasadą demokratycznego państwa prawnego, z której wynika, że w systemie prawa powszechnie obowiązującego nie może pojawić się żadna regulacja podustawowa, która nie służy wykonaniu ustaw. Przepisy wykonawcze muszą pozostawać w związku merytorycznym i funkcjonalnym z rozwiązaniami ustawowymi. Tylko w ten sposób mogą być wyznaczone granice, w jakich powinna mieścić się regulacja zawarta w przepisach wykonawczych.
Szczególne obostrzenia w zakresie wyłączności ustawy dotyczą problematyki wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela oraz władczych form działania administracji publicznej względem jednostki. W przypadku tego typu materii wszystkie zasadnicze elementy regulacji prawnej, powinny być określone bezpośrednio w tekście ustawy. Dotyczy to zwłaszcza ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw, o czym mowa zarówno w art. 31 ust. 3 konstytucji, jak i w wielu przepisach normujących poszczególne wolności i prawa jednostki, w tym w art. 51 ust. 5 (por. wyrok z 10 marca 2010 r., sygn. U 5/07, OTK ZU Nr 3/A/2010, poz. 20 oraz przywołane orzecznictwo).
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Piotr Tuleja, sprawozdawcą był sędzia TK Zbigniew Cieślak.