Nowelizacja kodeksu karnego. K 11/10
19 lipca 2011 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm dotyczący nowelizacji kodeksu karnego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 1 pkt. 28 ustawy z dnia 5 listopada 2009 roku o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw z art. 54 ust. 1 w związku z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 42 konstytucji oraz art. 9, art. 10 w związku z art. 17 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i podstawowych Wolności i art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.
Art. 256 k. k. penalizuje zachowanie polegające na publicznym propagowaniu faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwowego oraz nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość. Natomiast zgodnie z kwestionowanym przepisem odpowiedzialności karnej podlega każdy, kto (nie tylko działa publicznie) produkuje, utrwala lub sprowadza, nabywa, przechowuje, posiada, prezentuje, przewozi lub przesyła treści określone w art. 256 § 1 kodeksu karnego.
W opinii wnioskodawców zawarte w kwestionowanym przepisie terminy są nieostre i mogą prowadzić do dowolnej interpretacji przepisu. Narusza to zasadę demokratycznego państwa prawnego wyrażoną w art. 2 konstytucji poprzez podważenie bezpieczeństwa prawnego obywateli, zaufania do stanowionego przez państwo prawa, oraz wymogu dostatecznej określoności norm prawnych dotyczących praw obywateli.
Ustawodawca nie może poprzez niejasne formułowanie treści przepisów pozostawiać organom mającym je stosować nadmiernej swobody przy ustalaniu ich zakresu podmiotowego i przedmiotowego. Jest to sprzeczne z konstytucją oraz Europejską Konwencją Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Kwestionowany przepis zdaniem wnioskodawców nie spełnia wymogu precyzyjności i przewidywalności. Pozwala ponadto na arbitralne rozstrzyganie o odpowiedzialności karnej. Narusza przez to konstytucyjne prawo do prywatności jak również konstytucyjną zasadę proporcjonalności.
Nieproporcjonalność rozwiązania wprowadzonego kwestionowanym przepisem przejawia się również w tym, iż może ono prowadzić do sytuacji, w której świadomość grożącej sankcji karnej będzie powstrzymywać od publicznych wypowiedzi oraz prowadzenia wolnej debaty publicznej co narusza postanowienia Europejskiej Konwencji Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Wnioskodawcy podkreślają ponadto, że kary powinny być skuteczne, proporcjonalne i zniechęcające, ale nie mogą być irracjonalne.
Rozprawie będzie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat, sprawozdawcą będzie prezes TK Andrzej Rzepliński.