Zarządzanie pomocą kierowaną do osób bezrobotnych K 53/16
6 czerwca 2018 r. o godz. 11:30 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczącego zarządzania pomocą kierowaną do osób bezrobotnych.
Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności:
1. art. 33 ust. 2b ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w zakresie, w jakim pomija wprowadzenie adekwatnego środka zaskarżenia czynności ustalenia dla bezrobotnego profilu pomocy, z art. 78 w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji, a także z art. 13 w związku z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z dnia 4 listopada 1950 roku;
2. art. 34a ust. 3c ustawy o promocji zatrudnienia z art. 47 oraz art. 51 ust. 1 i 5 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji oraz z art. 92 ust. 1 konstytucji;
3. § 2 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 maja 2014 roku w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego z art. 47 oraz art. 51 ust. 1 i 5 w zw. z art. 31 ust. 3 konstytucji.
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że profilowanie jest to proces polegający na zbieraniu i przetwarzaniu danych osobowych osoby bezrobotnej. Stanowi więc ono materię, która konstytucyjnie została zastrzeżona dla regulacji w drodze ustawy.
Ad. 1. Wnioskodawca wskazuje, że art. 33 ust. 2b ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje, że dla osoby bezrobotnej ustalany jest profil pomocy, oznaczający, właściwy ze względu na potrzeby tej osoby, zakres form pomocy określonych ustawą. Profilowanie ma miejsce niezwłocznie po zarejestrowaniu osoby jako bezrobotnej i jest obowiązkowe. W wypadku, gdy bezrobotny nie wyrazi zgody na ustalenie profilu pomocy, zostaje pozbawiony statusu bezrobotnego na okres określony tą ustawą.
Kwestionowany przepis nie przewiduje środka zaskarżenia od dokonanego przez urząd pracy przypisania osoby bezrobotnej do jednego z trzech profili pomocy. Pominięcie przez ustawodawcę możliwości zaskarżenia takiej czynności, w ocenie wnioskodawcy, pozostaje w sprzeczności z art. 78 w związku z art. 45 ust. 1 konstytucji oraz z art. 13 w zw. z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.
Przypisanie osoby bezrobotnej do danego profilu może zamknąć jej możliwość skorzystania z określonej formy pomocy, mimo oferowania danej formy przez urząd. Tak poważne konsekwencje czynności przypisania osoby bezrobotnej do danego profilu, w ocenie wnioskodawcy, oznaczają, że konieczne jest zagwarantowanie jej możliwości realizacji praw konstytucyjnych, w tym prawa do środka zaskarżenia ustalonego dla niej profilu pomocy, i to ukształtowanego w taki sposób, aby był to środek efektywny.
Ad. 2. Art. 34a ust. 3c ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zawiera upoważnienie dla ministra właściwego do spraw pracy do określenia, w drodze rozporządzenia, sposobu ustalania profilu pomocy oraz postępowania w ramach profili pomocy, przy wzięciu pod uwagę zwiększenia szans bezrobotnego na rynku pracy. Przekazanie do regulacji podustawowej materii dotyczącej procesu zbierania i przetwarzania danych osobowych (materii zastrzeżonej dla ustawy) jest zdaniem wnioskodawcy niezgodne z konstytucją.
Ponadto, upoważnienie zawarte w kwestionowanym przepisie, w zakresie dotyczącym przekazania do uregulowania w akcie wykonawczym sposobu ustalania profilu pomocy, ma zdaniem wnioskodawcy, charakter blankietowy i przez to pozostaje w sprzeczności z art. 92 ust. 1 ustawy zasadniczej.
Ad. 3. Wnioskodawca wskazuje, że w § 2 ust. 2 i 3 rozporządzenia w sprawie profilowania pomocy dla bezrobotnego określony został przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej katalog informacji o osobie bezrobotnej, zbieranych na potrzeby zbadania i analizy jej sytuacji, przy uwzględnieniu gotowości tej osoby do wejścia lub powrotu na rynek pracy oraz oddalenia od rynku pracy. Danymi gromadzonymi przez urzędy pracy na podstawie zakwestionowanych przepisów są: wiek, płeć, wykształcenie, umiejętności, uprawnienia i doświadczenie zawodowe, stopień niepełnosprawności, czas pozostawania bez pracy, miejsce zamieszkania pod względem oddalenia od potencjalnych miejsc pracy oraz dostępność do nowoczesnych form komunikowania się z powiatowym urzędem i pracodawcami, a także inne informacje.
Informacje te, w ocenie wnioskodawcy, niewątpliwie stanowią dane osobowe, a część z nich - dane wrażliwe, odnoszące się do najbardziej intymnych sfer życia człowieka. Procedura tworzenia profilu pomocy stanowi zaś przetworzenie danych osobowych, w rozumieniu art. 7 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych, powinna więc spełniać standardy konstytucyjne, w tym przybierać formę regulacji ustawowej. Unormowanie tego zagadnienia w przepisach rozporządzenia nie spełnia konstytucyjnych wymagań ustawowej formy dla regulacji pozyskiwania i przetwarzania danych osobowych, przez co pozostaje w sprzeczności z art. 47 i art. 51 ust. 1 i 5 w zw. z art. 31 ust. 3 ustawy zasadniczej.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Leon Kieres.