Komunikat przed Drukuj

Zasady ustalania regulaminu wynagradzania oraz regulaminu nagród i premiowania K 26/15

2 października 2018 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan dotyczącego zasad ustalania regulaminu wynagradzania oraz regulaminu nagród i premiowania.

Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności:
1) art. 77² § 4 zdanie drugie ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy,
2) art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 roku o związkach zawodowych w zakresie, w jakim uniemożliwia pracodawcy samodzielne podjęcie decyzji w sprawie ustalenia regulaminu wynagradzania oraz regulaminu nagród i premiowania, jeżeli organizacje związkowe albo organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu art. 241^25a ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy przedstawią wspólnie uzgodnione stanowisko w terminie 30 dni,
- z art. 2, art. 20 w związku z art. 22, art. 32 ust. 1, art. 59 ust. 2 Konstytucji oraz art. 4 Konwencji nr 98 dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych przyjętej w Genewie dnia 1 lipca 1949 roku i art. 6 pkt 2 Europejskiej Karty Społecznej sporządzonej w Turynie dnia 18 października 1961 roku.

Zdaniem Prezydenta Konfederacji Lewiatan, art. 77² § 4 zdanie drugie kodeksu pracy i art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych są niezgodne z wynikającą z art. 2 Konstytucji zasadą określoności prawa. Nałożony na pracodawcę, w pierwszym zdaniu art. 77² § 4 kodeksu pracy obowiązek ustalenia regulaminu wynagradzania, w świetle zdania drugiego jest niemożliwy do spełnienia w przypadku negatywnego stanowiska zakładowej organizacji związkowej lub wspólnego negatywnego stanowiska związków w przypadku ich wielości.  Organizacje związkowe mogą uniemożliwić ustalenie regulaminu przez pracodawcę, co doprowadzi do braku realizacji uprawnienia pracowników nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy.

W ocenie wnioskodawcy, art. 77² § 4 zdanie drugie ogranicza również konstytucyjną zasadę dobrowolności rokowań zbiorowych i wiązania się stron układami zbiorowymi lub innymi porozumieniami.  Narusza też równości stron w rokowaniach nad ustaleniem bądź zmianą regulaminu wynagradzania, a w szczególności uprzywilejowuje w tych rokowaniach stronę związkową, co jest zdaniem wnioskodawcy niezgodne z art. 59 ust. 2 Konstytucji.

Ponadto wnioskodawca wskazuje, że kwestionowany przepis kodeksu pracy zniechęca organizację związkową do podjęcia rokowań dotyczących zawarcia układu zbiorowego pracy. Co do zasady regulamin wynagradzania jest dla związku korzystniejszy, w przeciwieństwie do układu. Treść art. 77² § 4 zdanie drugie kodeksu pracy stoi więc, zdaniem wnioskodawcy, w sprzeczności z zobowiązaniem Państwa do popierania dobrowolnych negocjacji dla uregulowania warunków zatrudnienia w układzie zbiorowym pracy wynikającym z art. 4 Konwencji dotyczącej stosowania zasad prawa organizowania się i rokowań zbiorowych oraz art. 6 pkt 2 Europejskiej Karty Społecznej.  Przepis ten wprowadza przymusowe negocjacje regulaminu, a zniechęca do rzeczywiście dobrowolnych negocjacji układowych – wskazuje Prezydent Konfederacji Lewiatan.

Wnioskodawca podkreśla, że wolność działalności gospodarczej jest prawem podmiotowym i może podlegać ograniczeniom tylko z powodu ważnego interesu publicznego. W art. 77² § 4 zdanie drugie kodeksu pracy nie doszło, w ocenie wnioskodawcy, do wyważenia tych interesów (interesu publicznego i wagi interesu naruszonego przez ograniczenie wolności). Wskazuje się tu sytuację, w której regulamin został ustalony, ale ze względu na zmiany w otoczeniu makroekonomicznym (np. pogorszenie się sytuacji rynkowej) pracodawca nie może utrzymać warunków wynagradzania ustalonych w przeszłości. Brak zgody organizacji związkowych na zmianę tych warunków może w skrajnym przypadku doprowadzić do upadłości pracodawcy, a w konsekwencji do utraty pracy przez pracowników. Tym samym, interes publiczny w postaci zapewnienia trwałości warunków wynagradzania pracowników nie równoważy ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej pracodawców.

Wnioskodawca uważa również, że kwestionowane przepisy różnicują sytuację pracodawców w oparciu o całkowicie irrelewantne kryterium źródła prawa pracy, w którym unormowane zostaną warunki wynagradzania pracowników. Pracodawca, u którego warunki wynagradzania zostały ustalone w zakładowym układzie zbiorowym pracy może uwolnić się od konieczności stosowania takich warunków, jednostronnie wypowiadając układ. Pracodawca, który warunki wynagrodzenia, choćby takie same, ustalił w regulaminie wynagradzania nie może  się uwolnić  od konieczności  ich stosowania bez zgody  organizacji związkowej lub działających wspólnie kilku organizacji.

Podobnie, zdaniem wnioskodawcy, bez żadnego uzasadnienia różnicuje się sytuację pracowników. Pracownicy objęci układem zbiorowym są słabiej chronieni niż pracownicy objęci regulaminem.

Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawcą będzie sędzia TK Justyn Piskorski.