Komunikat przed Drukuj

Naruszenie praw własności przemysłowej SK 19/16

6 grudnia 2018 r. o godz. 10:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej sp. z o.o. dotyczącej naruszenia praw własności przemysłowej.

Trybunał Konstytucyjny ogłosi wyrok w sprawie zgodności art. 286¹ ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku - Prawo własności przemysłowej z art. 22 w związku z art. 2 i art. 31 ust. 3 z art. 22 w związku z art. 2 i art. 31 ust. 3 oraz z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Wspólnotowych Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych zobowiązał skarżącą do udzielenia wnioskodawcy informacji o pochodzeniu elementów oznaczonych znakami towarowymi: słownym lub słowno‑graficznym, oferowanych za pośrednictwem strony internetowej www.allegro.pl przez dwóch użytkowników działających pod pseudonimami. Sąd nakazał podanie: firm lub nazw oraz adresów sprzedających, ilości wystawionych na sprzedaż i zbytych przez sprzedających towarów oznaczonych wskazanymi znakami towarowymi, kwot uzyskanych ze sprzedaży tych towarów w okresach od dnia rejestracji użytkowników do dnia udzielenia przedmiotowej informacji. Na powyższe postanowienie skarżąca złożyła zażalenie, w którym zarzuciła sądowi pierwszej instancji m.in. błędną wykładnię art. 286¹ ust. 1 pkt 3 ustawy - Prawo własności przemysłowej (dalej: pwp) oraz wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i oddalenie wniosków dowodowych wnioskodawcy. Ponadto wystąpiła, na podstawie art. 45 ust. 1 Konstytucji oraz art. 286¹ ust. 7 pwp, o rozpoznanie zażalenia na rozprawie. Sąd apelacyjny oddalił zażalenie skarżącej.

Zdaniem skarżącej spółki, źródłem niekonstytucyjności kwestionowanej regulacji jest nieprawidłowa implementacja Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/48/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej, w szczególności przewidzianej w niej instytucji tzw. „roszczenia informacyjnego”. Skarżąca podkreśla, że roszczenie to, w świetle art. 8 Dyrektywy, pełni funkcję środka wspomagającego dochodzenie roszczeń cywilnoprawnych z tytułu naruszenia praw własności intelektualnej. Jego istota polega na możliwości żądania przez uprawnionego ujawnienia, przez  osobę naruszającą wskazane  prawa lub przez inną osobę, takich informacji, które są niezbędne do skutecznej ochrony prawa wyłącznego.

Skarżąca stwierdza, że ustawodawca krajowy dokonując implementacji Dyrektywy, zaniechał wyważenia interesów uprawnionego i osoby trzeciej niebędącej naruszycielem. Wprowadzone, na podstawie art. 286¹ pwp, obowiązki obciążające osoby trzecie, obejmujące wyjawienie informacji o podmiotach zbywających towary oraz o ilości i cenach uiszczanych za te towary, są nieproporcjonalnie duże i nie spełniają konstytucyjnych standardów ograniczeń wolności działalności gospodarczej. W szczególności wobec braku powiązania roszczenia informacyjnego, dochodzonego od osoby trzeciej, z postępowaniem przeciwko osobie naruszającej prawa oraz ze względu na brak korelacji pomiędzy skalą naruszenia a zakresem dochodzonych informacji. Skarżąca podkreśla, że art. 8 ust. 1 Dyrektywy uzależnia możliwość uzyskania sądowego nakazu przedstawienia informacji o pochodzeniu i sieciach dystrybucji towarów lub usług naruszających prawo własności intelektualnej od tego, czy żądanie uprawnionego jest uzasadnione i proporcjonalne. Nakaz ten powinien jednak mieścić się „w kontekście postępowania sądowego dotyczącego naruszenia prawa własności intelektualnej”. Ustawodawca krajowy pominął te przesłanki w treści art. 286¹ ust. 1 pkt 3 pwp.

Kwestionowana regulacja art. 286¹ ust. 1 pkt 3 pwp, ingerując w sferę praw związanych z tajemnicą przedsiębiorstwa, nie zapewnia - zdaniem skarżącej - mechanizmów obronnych przed nieuprawnionym wykorzystaniem, przez podmiot prywatny, uzyskanych informacji. Gwarancje wynikające z dwuinstancyjnego postępowania sądowego skarżąca spółka uznała za niewystarczające, zwłaszcza ze względu na specyficzny tryb dochodzenia roszczenia informacyjnego.

Skarżąca podkreśla, że określone w kwestionowanym przepisie uprawnienie do uzyskania od osoby trzeciej szczegółowych informacji o działaniach osoby naruszającej prawa stanowi swoiste żądanie procesowe, odrębne od konstrukcji zabezpieczenia roszczenia. To oznacza, że przy jego dochodzeniu wnioskodawca nie ma obowiązku wykazania interesu prawnego.  Może to skutkować nadużyciem instytucji roszczenia informacyjnego i zdobywania, za pomocą tego środka prawnego, informacji w zakresie szerszym niż byłoby to uzasadnione zakresem prawdopodobnego naruszenia praw wynikających z własności intelektualnej.

Skarżąca wskazuje na brak precyzji i wadliwość kwestionowanej regulacji. W szczególności, posłużenie się formułą „zabezpieczenie roszczeń” błędnie sugeruje, że dochodzenie roszczenia informacyjnego odbywa się w ramach postępowania zabezpieczającego, choć w rzeczywistości dochodzone jest ono w trybie postępowania rozpoznawczego. Sprzeczne z zasadą przyzwoitej legislacji jest przypisanie formy postanowienia (a nie wyroku) końcowemu, merytorycznemu rozstrzygnięciu, jakie zapada w procesie o zobowiązanie osoby trzeciej do udzielenia informacji, o których mowa w art. 286¹ ust. 1 pkt 3 pwp. Sprzeczność taka zachodzi także w przypadku uregulowania roszczenia informacyjnego jako pozbawionego  związku z postępowaniem o naruszenie praw własności przemysłowej.

Skarżąca podnosi, że osoby trzecie, wobec których zgłoszono żądanie udzielenia informacji, mogą być następnie pozwane przez uprawnionego z tytułu naruszenia prawa własności przemysłowej. Podstawą takiego powództwa mogą być wcześniej udzielone informacje, uzyskane przez uprawnionego w trybie kwestionowanej regulacji. Przepis ten jednak nie przewiduje żadnych adekwatnych środków ochrony praw osoby trzeciej. W konsekwencji naruszone jest prawo do sądu, w szczególności prawo do właściwie ukształtowanej, sprawiedliwej i adekwatnej do przedmiotu postępowania procedury sądowej, jak również zasada równości  stron postępowania i prawo do wiążącego rozstrzygnięcia sprawy. W ocenie skarżącej spółki, art. 286¹ ust. 1 pkt 3 pwp narusza art. 45 ust. 1 w związku z art. 2, art. 31 ust. 3 i art. 32 ust. 1 Konstytucji przez to, że w sposób niedopuszczalny różnicuje pozycję i obowiązki procesowe stron postępowania o zobowiązanie do udzielenia informacji.

Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Grzegorz Jędrejek, sprawozdawcą będzie sędzia TK Mariusz Muszyński.