Odszkodowanie z tytułu uszkodzonych upraw lub płodów rolnych oraz zasady wydzierżawiania obwodów łowieckich K 45/16
8 maja 2019 r. o godz. 11:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie wniosku Krajowej Rady Izb Rolniczych w przedmiocie odszkodowania z tytułu uszkodzonych upraw lub płodów rolnych oraz zasad wydzierżawiania obwodów łowieckich.
Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 12 w związku z art. 48 pkt 3 i art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1995 roku - Prawo łowieckie z art. 21 ust. 1, art. 23, art. 31 ust. 3, art. 32 i art. 64 Konstytucji RP.
Kwestionowana regulacja, zawarta w art. 12 w związku z art. 48 pkt 3 prawa łowieckiego, dotyczy braku odszkodowania z tytułu uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, dla właściciela, posiadacza lub zarządcy gruntu (głównie rolników), którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń związanych z prowadzeniem gospodarki łowieckiej lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom.
W ocenie wnioskodawcy brak wyrażenia zgody na budowę urządzeń związanych z prowadzeniem gospodarki łowieckiej, choćby nie zapobiegały one wyrządzeniu szkody, wyklucza możliwość uzyskania odszkodowania nie tylko z tytułu szkód wyrządzonych przez zwierzęta, ale także przez myśliwych wykonujących polowanie na jego gruncie wbrew jego woli. Kwestionowane przepisy ograniczają prawo własności gruntu, naruszając istotę tego prawa, poprzez uniemożliwienie swobodnego korzystania, gospodarowania i dysponowania gruntem, co w ocenie wnioskodawcy jest niezgodne z Konstytucją.
Art. 29 ust. 1 kwestionowanej ustawy uprawnia podmioty w nim wymienione do wydzierżawienia obwodu łowieckiego bez konieczności uzyskania zgody rolnika będącego właścicielem gruntu wchodzącego w skład takiego obwodu. W efekcie obowiązywania takiej regulacji, rolnikowi będącemu właścicielem gruntu znajdującego się w obwodzie łowieckim nie przysługuje prawo do swobodnego korzystania, rozporządzania i pobierania pożytków z nieruchomości. Wyłączenie możliwości wykonywania prawa własności, poprzez upoważnienie podmiotów, którym nie przysługuje żaden tytuł prawny do gruntu, narusza w ocenie wnioskodawcy - istotę prawa własności i prowadzi do niezgodności kwestionowanego przepisu z art. 21 ust. 1 oraz art. 64 ust. 1 Konstytucji.
Wnioskodawca również podnosi, że ustawodawca zróżnicował sytuację prawną właścicieli gruntów rolnych w zależności od tego, czy grunt wchodzi w skład obwodu łowieckiego, czy też nie. Rolnicy, których grunty wchodzą w skład obwodów łowieckich, są w istotny sposób ograniczani w wykonywaniu prawa własności, podczas gdy właściciele gruntów pozostających poza obwodami łowieckimi mogą swobodnie i w pełni korzystać z tego prawa, co zdaniem wnioskodawcy jest niezgodne z konstytucyjną zasadą równości.
Wnioskodawca wskazuje, że zróżnicowanie ochrony praw wskazanych w art. 64 ust. 2 Konstytucji, jako stanowiące wyjątek od ogólnej zasady równości, powinno następować na podstawie kryteriów określonych w art. 31 ust. 3 ustawy zasadniczej. Przyznanie osobom trzecim uprawnienia do dysponowania własnością rolnika (gruntem rolnym) bez konieczności uzyskania jego zgody i przyznania mu odpowiedniego wynagrodzenia ogranicza przysługujące rolnikowi prawo własności w sposób sprzeczny z konstytucyjną zasadą proporcjonalności. Ponadto, pozbawienie rolnika prawa swobodnego korzystania i pobierania pożytków z gruntu narusza istotę prawa własności. Jest również niezgodne z art. 23 Konstytucji. Gospodarstwo rodzinne powinno bowiem stanowić efektywną formę gospodarowania, pozwalającą prowadzić produkcję rolną w celu zapewnienia godziwego utrzymania rodzinom rolniczym, co jest wykluczone z uwagi na istnienie wymienionych ograniczeń.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Piotr Pszczółkowski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.