Pozostawienie poza kontrolą sądowoadministracyjną braku rozstrzygnięcia konkursu ofert na powierzenie zadania publicznego SK 12/20
15 grudnia 2020 r. o godz. 13:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej Fundacji Badań nad Prawem dotyczącej pozostawienia poza kontrolą sądowoadministracyjną braku rozstrzygnięcia konkursu ofert na powierzenie zadania publicznego .
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności:
1) art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, rozumianego w ten sposób, że „sprawa bezczynności organu jednostki samorządu terytorialnego w rozstrzygnięciu otwartego konkursu na powierzenie prowadzenia przez organizację pozarządową punktu nieodpłatnej pomocy prawnej nie wchodzi w zakres sądowej kontroli działalności administracji publicznej (nie stanowi sprawy sądowoadministracyjnej)”, z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 3 § 2 pkt 8 w związku z art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2020 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej: p.p.s.a.), rozumianych w ten sposób, że „(brak) rozstrzygnięcia przez organ jednostki samorządu terytorialnego otwartego konkursu ofert na realizację zadania publicznego nieodpłatnej pomocy prawnej nie stanowi (bez)czynności z zakresu administracji publicznej podlegającej kontroli przez sądy administracyjne”, z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym: Prezydent Miasta W. ogłosił otwarty konkurs na powierzenie organizacjom pozarządowym prowadzenia punktów udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej na terenie miasta W. Konkurs powiązany był z przyznaniem dotacji ze środków publicznych, jako zadanie publiczne zlecone przez administrację publiczną. Skarżąca wzięła w nim udział i złożyła ofertę konkursową. Prezydent Miasta W. nie rozstrzygnął jednak konkursu ofert i nie dokonał w tym zakresie żadnej czynności kończącej procedurę konkursową. Po bezskutecznym wyczerpaniu wezwania organu samorządu terytorialnego do usunięcia naruszenia prawa, Skarżąca wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na brak rozstrzygnięcia (bezczynność organu). Skarga została odrzucona postanowieniem z stycznia 2019 r. Od tego rozstrzygnięcia Skarżąca wywiodła skargę kasacyjną, która została oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z marca 2019 r. Żądanie Skarżącej, w ocenie sądów administracyjnych obu instancji, nie miało charakteru administracyjnoprawnego, a sprawa nie podlegała kontroli sądowoadministracyjnej.
Istotą przedstawionego przez Skarżącą problemu jest kwestia braku możliwości poddania kontroli sądowoadministracyjnej braku rozstrzygnięcia przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego w przedmiocie otwartego konkursu ofert na powierzenie zadania publicznego prowadzenia punktów udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej. Zdaniem Skarżącej postępowanie konkursowe prowadzone przez organ jednostki samorządu terytorialnego w ramach otwartego konkursu dotyczącego zadania publicznego jest postępowaniem z zakresu administracji publicznej, a zatem rozstrzygnięcie, albo jego brak w tym przedmiocie, powinno podlegać kontroli sądu administracyjnego.
Skarżąca wskazała, że zaskarżone przepisy naruszają zagwarantowane w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP prawo do sądu, rozumiane jako prawo do rozpoznania sprawy przez właściwy sąd. W ocenie Skarżącej w relacji pomiędzy obywatelem a organem władzy publicznej, prawo obywatela do sądu realizowane jest m. in. przez zaskarżone w skardze konstytucyjnej przepisy p.p.s.a. Skarżąca podkreśla, że realizacja prawa do sądu poprzez zaskarżoną regulację jest jednak pozorna, czego dowodem jest odrzucenie skargi wniesionej przez nią do sądu administracyjnego. Zdaniem Skarżącej, art. 1 p.p.s.a. jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP w zakresie, w jakim w pojęciu „sprawy sądowoadministracyjnej" nie mieści się zaniechanie przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego rozstrzygnięcia otwartego konkursu i wyłonienie organizacji pozarządowej, której powierzone zostanie zadanie publiczne prowadzenia punktu nieodpłatnej pomocy prawnej. W ocenie Skarżącej, takie zaniechanie organu administracji publicznej jest zaniechaniem z zakresu zadań publicznych i powinno podlegać kontroli sądów administracyjnych. Postępowanie konkursowe, prowadzone przez jednostkę samorządu terytorialnego dotyczące powierzenia realizacji zadania publicznego jest postępowaniem z zakresu administracji publicznej, więc rozstrzygnięcie tego konkursu (bądź jego nierozstrzygnięcie) jest tym samym czynnością z zakresu administracji publicznej. Skarżąca argumentuje, że wyłączenie mechanizmu kontroli sądowej administracji publicznej w tym zakresie narusza istotę prawa do sądu.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Jakub Stelina - przewodniczący, sędzia TK Andrzej Zielonacki – sprawozdawca, sędzia TK Piotr Pszczółkowski, sędzia TK Wojciech Sych, sędzia TK Michał Warciński.