Stosowanie do jednostek publicznej radiofonii i telewizji przepisów umożliwiających likwidację spółek akcyjnych oraz przepisów umożliwiających odwołanie lub zawieszenie w czynnościach przez walne zgromadzenie członka zarządu K 29/23
16 stycznia 2024 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm RP dotyczący stosowania do jednostek publicznej radiofonii i telewizji przepisów umożliwiających likwidację spółek akcyjnych oraz przepisów umożliwiających odwołanie lub zawieszenie w czynnościach przez walne zgromadzenie członka zarządu.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności:
1) art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji w zakresie, w jakim odsyła do stosowania przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych, umożliwiających likwidację i rozwiązanie spółek kapitałowych stanowiących jednostki publicznej radiofonii i telewizji z art. 2, art. 6 ust. 1, art. 7 oraz art. 213 ust. 1 w zw. z art. 14 i art. 54 ust. 1 Konstytucji RP
2) art. 26 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie, w jakim nie wyłącza stosowania wobec jednostek radiofonii i telewizji publicznej art. 368 § 4 zdanie drugie Kodeksu spółek handlowych, umożliwiając walnemu zgromadzeniu samodzielne odwołanie członków zarządów spółek stanowiących jednostki publicznej radiofonii i telewizji z art. 2 w zw. z art. 7 oraz art. 213 ust. 1 w zw. z art. 14 i art. 54 ust. 1 Konstytucji RP.
Wnioskodawcy wskazują niezgodność z Konstytucją RP art. 26 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji, który umożliwia stosowanie do jednostek publicznej radiofonii i telewizji przepisów Kodeksu spółek handlowych dotyczących likwidacji spółek akcyjnych oraz art. 368 § 4 zdanie drugie Kodeksu spółek handlowych zgodnie z którym członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach przez walne zgromadzenie.
W ocenie wnioskodawców zasadniczym problemem konstytucyjnym jest to, czy ustawodawca mógł wprowadzić ogólną regułę odesłania do stosowania wszystkich przepisów Kodeksu spółek handlowych - poza wyraźnymi i incydentalnymi wyjątkami wyrażonymi w treści kwestionowanego art. 26 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji.
Zdaniem wnioskodawców wątpliwości budzi zakres stosowania przepisów Kodeksów spółek handlowych do jednostek publicznej radiofonii i telewizji, zarówno ze względu na spójność systemową z przepisami ustawy o radiofonii i telewizji w zakresie regulacji dotyczących powoływania ustawą spółek publicznej radiofonii i telewizji a także zasad ich funkcjonowania, jak i zgodności ze standardami konstytucyjnymi w zakresie poprawności legislacyjnej, ochrony dziedzictwa narodowego i kultury, zasady legalizmu i zakazu domniemywania kompetencji oraz interesu publicznego w mediach publicznych, w tym niezależności organów ochrony pluralizmu medialnego, wolności słowa i prasy. Wnioskodawcy wskazują na dwa konkretne problemy wynikające z kwestionowanego przepisu.
Po pierwsze wątpliwości, które zdaniem wnioskodawców budzi norma wyinterpretowana z art. 26 ust. 4 ustawy o radiofonii i telewizji, która poprzez ogólne odesłanie do Kodeksu spółek handlowych pozwalałaby ministrowi uprawnionemu do wykonywania praw z akcji jednostek publicznej radiofonii i telewizji do wszczęcia procedury likwidacyjnej i rozwiązania tych spółek bez stosownych zmian ustawowych w ustawie o radiofonii i telewizji. Jest to – w przeświadczeniu wnioskodawców – sprzeczne z przepisami ustawy o radiofonii i telewizji, które przewidują de facto obowiązek trwałego działania w określonej formie prawnej i pod określoną firmą i nie przewidują mechanizmów likwidacyjnych.
Po drugie, wnioskodawcy wskazują na to, że możliwość dowolnego kształtowania zarządu jednostek publicznej radiofonii i telewizji działających w formie spółek akcyjnych, których jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa, na mocy art. 368 § 4 zdanie drugie Kodeksu spółek handlowych prowadziłoby do ręcznego sterowania i całkowitego kontrolowania mediów publicznych przez rząd, co w ocenie wnioskodawców jest nie do pogodzenia z konstytucyjnymi uwarunkowaniami wolności słowa, prasy i pluralizmu medialnego, w tym niezależności mediów publicznych.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: prezes TK Julia Przyłębska - przewodniczący, sędzia TK Krystyna Pawłowicz - sprawozdawca, sędzia TK Stanisław Piotrowicz, sędzia TK Bogdan Święczkowski, sędzia TK Jarosław Wyrembak.