Tryb uchwalenia ustawy K 7/24
19 czerwca 2024 r. o godz. 11:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prezydenta RP dotyczący trybu uchwalenia ustawy.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności ustawy z dnia 26 stycznia 2024 r. o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z art. 4, art. 104 ust. 1 w związku z art. 106 oraz art. 96 ust. 1 Konstytucji RP.
Sejm, na 4. posiedzeniu w dniu 26 stycznia 2024 r., uchwalił ustawę z dnia 26 stycznia 2024 r. o zmianie ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (dalej: zaskarżona ustawa).
W ocenie Prezydenta RP zachodzą uzasadnione wątpliwości co do tego, czy zaskarżona ustawa została przyjęta przez Sejm w trybie właściwym dla uchwalania ustaw. Wątpliwości te wynikają z czynności podjętych po prawomocnym uchyleniu przez Sąd Najwyższy, Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych na mocy art. 26 § 1 pkt 11 z ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, postanowień Marszałka Sejmu w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu posłom Mariuszowi Kamińskiemu i Maciejowi Wąsikowi. Pomimo prawomocnego uchylenia powyższych postanowień Marszałka Sejmu w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu, wymienionym posłom nie zapewniono prawa do wykonywania mandatu, którego źródłem są normy konstytucyjne, rozwinięte w ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Na tej podstawie zdaniem Wnioskodawcy zaistniały wątpliwości czy zaskarżona ustawa pochodzi od organu spełniającego konstytucyjne wymogi przedstawicielstwa i sprawowania mandatu oraz o właściwym składzie.
Wnioskodawca wskazuje, że Konstytucja, obok regulacji dotyczących quorum, określa również wymóg jurydycznego i faktycznego zapewnienia deputowanym warunków skutecznego wypełniania obowiązków poselskich oraz ochrony praw, wynikających ze sprawowania mandatu, także w realizacji pierwszorzędnej funkcji ustawodawczej parlamentu, jaką jest uchwalanie ustaw. Jest to w ocenie Wnioskodawcy konieczne ze względu na obowiązek zarówno reprezentowania Narodu, jak i sprawowanie władzy w jego imieniu. Tym samym Wnioskodawca wskazuje, że arbitralne pozbawianie mandatu posła narusza art. 4 oraz art. 104 ust. 1 w związku z art. 106 Konstytucji.
Zdaniem Wnioskodawcy Konstytucja RP określając precyzyjnie liczebny skład Sejmu jednocześnie nakazuje ustawodawcy wprowadzenie procedur, w oparciu o które ten skład miałby być uzupełniany. W konsekwencji zablokowania możliwości wykonywania mandatu przez Panów posłów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika, skład Sejmu w ocenie Wnioskodawcy należy uznać za niepełny, i tym samym niezgodny z art. 96 ust. 1 Konstytucji. W efekcie za niezgodną z art. 96 ust. 1 Konstytucji należy uznać także ustawę pochodzącą od takiego organu.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Krystyna Pawłowicz - przewodniczący, sędzia TK Bogdan Święczkowski - sprawozdawca, sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski, sędzia TK Stanisław Piotrowicz, prezes TK Julia Przyłębska.