Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw K 15/23
11 września 2024 r. o godz. 11:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prezydenta RP dotyczący ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw.
Prezydent RP (dalej Wnioskodawca) złożył wniosek o zbadanie zgodności ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach eksportowych oraz niektórych innych ustaw z art. 2 i art. 12 z art. 118 ust. 1 i 3 oraz art. 119 ust. 2 Konstytucji. Wnioskodawca wniósł również o zbadanie zgodności art. 12 w części obejmującej art. 99 ust. 3aa ustawy z dnia 6 września 2001 r. — Prawo farmaceutyczne i art. 20 w związku z art. 99 ust. 3aa, art. 103 ust. 2a-2d, art. 127cd i art. 127d ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne z wywodzonymi z art. 2 Konstytucji zasadami zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, ochrony interesów w toku i odpowiedniej vacatio legis.
Wnioskodawca wskazał, że w toku prac legislacyjnych zgłoszona została poprawka poselska polegającą na dodaniu art. la i art. 10a, które wprowadziły do projektu ustawy przepisy zmieniające prawo farmaceutyczne oraz przepis przejściowy. Poprawki uzyskały akceptację połączonych komisji. W efekcie takiego działania w ustawie z dnia 13 lipca 2023 r. przepisy dodane poprawkami wniesionymi podczas pierwszego czytania projektu ustawy ujęte zostały w art. 2 i art. 12. Tym samy w ocenie Wnioskodawcy przedmiotowe poprawki zgłoszone do projektu ustawy podczas pierwszego czytania wykraczały poza zakres przedmiotowy poprawek, które mogą być wnoszone w czasie postępowania ustawodawczego w Sejmie. Zdaniem Wnioskodawcy zmiany w ustawie — Prawo farmaceutyczne oraz związany z nimi przepis przejściowy nie były objęte treścią projektu ustawy. Nie były również związane z zakresem regulacji wskazanym przez projektodawcę w uzasadnieniu projektu ustawy i Ocenie Skutków Regulacji.
W ocenie Wnioskodawcy podczas prac legislacyjnych nad kwestionowaną ustawą naruszone zostały konstytucyjnie określone granice poprawki do projektu ustawy (art. 119 ust. 2 Konstytucji) oraz wymogi konstytucyjne w zakresie dotyczącym instytucji inicjatywy ustawodawczej (art. 118 ust. 1 Konstytucji) jak również obowiązek przedstawienia wraz z projektem ustawy skutków finansowych jej wykonania (art. 118 ust. 3 Konstytucji).
Ponadto wątpliwości Wnioskodawcy budzi także przyjęta przez ustawodawcę konstrukcja art. 12 ustawy, która polega na zastosowaniu art. 99 ust. 3aa ustawy Prawo farmaceutyczne (dalej u.p.f.) do przejęcia kontroli nad podmiotem prowadzącym aptekę ogólnodostępną, które nastąpiło po dniu wejścia w życie ustawy. Jak wskazuje Wnioskodawca, art. 99 ust. 3aa u.p.f. będzie miał zastosowanie także do czynności prawnych, które zostały dokonane przed dniem wejścia w życie ustawy, ale których skutki powstały po dniu wejścia w życie ustawy i stanowić będą przejęcie kontroli w rozumieniu art. 99 ust. 3aa u.p.f., ponieważ źródłem form bezpośredniego lub pośredniego przejęcia kontroli mogą być także czynności prawne dokonane pod warunkiem lub zastrzeżeniem terminu albo zobowiązania ciągłe, których skutki materializować się będą także po dacie wejścia w życie ustawy.
Zdaniem Wnioskodawcy art. 12 kwestionowanej ustawy nie uwzględnia w sposób właściwy interesów w toku, gdyż dla podmiotu prowadzącego aptekę ogólnodostępną, nad którym została przejęta kontrola, sankcja w postaci cofnięcia zezwolenia jest bezwarunkowa. Cofnięcie zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej nastąpi również w przypadkach, w których przejęcie kontroli było następstwem okoliczności, na które nie miał żadnego wpływu podmiot prowadzący aptekę ogólnodostępną i nad którym została przejęta kontrola, a także wówczas, gdy w dobrej wierze i z zachowaniem najwyższej staranności podjął przed dniem wejścia ustawy w życie możliwe i dopuszczalne prawnie czynności zmierzające do zastosowania się do zakazu (przywrócenia stanu zgodnego z nowo ustanowionym zakazem), jednak czynności te z przyczyn prawnych lub obiektywnych uwarunkowań rynkowych oraz z uwagi na krótki termin vacatio legis okazały się bezskuteczne.
W opinii Wnioskodawcy art. 12 w części obejmującej art. 99 ust. 3aa ustawy z dnia 6 września 2001 r. — Prawo farmaceutyczne i art. 20 w związku z art. 99 ust. 3aa, art. 103 ust. 2a2d i art. 127cd ustawy z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne mogą budzić wątpliwości co do zgodności z wywodzonymi z art. 2 Konstytucji zasadami zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa, ochrony interesów w toku oraz odpowiedniej vacatio legis.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Zbigniew Jędrzejewski - przewodniczący, sędzia TK Bartłomiej Sochański - sprawozdawca, sędzia TK Krystyna Pawłowicz, sędzia TK Stanisław Piotrowicz, sędzia TK Justyn Piskorski.