Zasady zawierania umów przeniesienia własności lokalu spółdzielczego. P 17/10
20 grudnia 2011r. o godz. 11.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna połączone pytania prawne Sądu Apelacyjnego w Katowicach I Wydział Cywilny, Sądu Okręgowego w Gliwicach Wydział I Cywilny oraz Sądu Okręgowego w Katowicach III Wydział Cywilny Odwoławczy dotyczące roszczeń najemców dawnych mieszkań zakładowych nieodpłatnie przejętych przez spółdzielnie mieszkaniowe o przeniesienie własności zajmowanego lokalu.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych w zakresie, w jakim dotyczy on roszczenia najemcy spółdzielczego lokalu mieszkalnego będącego uprzednio mieszkaniem zakładowym, które to mieszkanie spółdzielnia mieszkaniowa nabyła nieodpłatnie od przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej, z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i art. 75 ust. 1 konstytucji.
W ocenie sądów pytających kwestionowany przepis stanowi ingerencję w przysługujące spółdzielni mieszkaniowej prawo własności. Przenoszenie bowiem własności lokali na najemców wyłącznie na podstawie kwestionowanego przepisu- w sytuacji gdy spółdzielnia nabyła lokal nieodpłatnie - prowadzi do bezpodstawnego wzbogacenia najemców, którzy otrzymują prawo własności lokalu kosztem pozostałych członków spółdzielni. Przyznanie prawa własności lokalu spółdzielczego bez odniesienia się do wartości rynkowej tego lokalu oznacza formalne pozbawienie spółdzielni własności części jej mienia oraz umniejszenie wartości majątku spółdzielni, należącego do ogółu jej członków. Stanowi to nieuzasadnioną ingerencją w przysługujące właścicielowi prawo rozporządzania rzeczą.
Kwestionowany przepis poprzez uprzywilejowanie najemców kosztem ogółu spółdzielców narusza poczucie sprawiedliwości społecznej przez co jest sprzeczny z konstytucyjną zasadą demokratycznego państwa prawnego - podkreślają sądy pytające.
Art. 32 ust. 1 konstytucji wymaga równego traktowania przez władze publiczne, również poprzez stwarzanie szans na uwłaszczenie na porównywalnych warunkach, czego zdaniem sądów pytających nie zapewnia kwestionowany przepis. Natomiast artykuł 75 ust. 1 konstytucji nakłada na władze publiczne obowiązek sprzyjania zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałania bezdomności, wspierania rozwoju budownictwa socjalnego oraz popierania działań obywateli zmierzających do uzyskania własnego mieszkania. Zasada ta nie stanowi jednak gwarancji zapewnienia każdemu obywatelowi prawa własności mieszkania, zwłaszcza -z pokrzywdzeniem innych obywateli.
Rozprawie będzie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz.