Nabycie odrębnej własności lokalu od spółdzielni mieszkaniowej przez osoby niebędące członkami spółdzielni. P 27/10
19 czerwca 2012 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Okręgowego w Radomiu, Wydział IV Cywilny Odwoławczy, dotyczące roszczenia najemcy o przeniesienie własności dawnego mieszkania zakładowego nabytego odpłatnie przez spółdzielnię mieszkaniową od przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych z art. 32 i art. 64 konstytucji.
Kwestionowane przepisy określają warunki, po spełnieniu których najemca dawnego lokalu zakładowego (lub osoba bliska najemcy) może wystąpić z roszczeniem do spółdzielni mieszkaniowej o przeniesienie własności zajmowanego przez najemcę lokalu. Zaskarżone przepisy przewidują, że najemca jest zobowiązany spłacić zadłużenie z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu, a także uiścić wkład budowlany w wysokości ustalonej przez zarząd spółdzielni. W sprawie zawisłej przed sądem, który zadał pytanie, wkład budowlany wyliczony na podstawie kwestionowanych przepisów wyniósł 920 złotych.
Zdaniem sądu pytającego zaskarżone przepisy naruszają wyrażoną w art. 32 konstytucji zasadę równości, doprowadzając do nieuprawnionego faworyzowania najemców lokali w spółdzielniach mieszkaniowych w stosunku do innych osób, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali. Sąd wskazał, że ustalona w sprawie wysokość wkładu budowlanego jest nieadekwatna do rynkowej wartości lokalu. W ocenie sądu jest to dyskryminujące wobec członków spółdzielni mieszkaniowych ubiegających się o ustanowienie odrębnej własności lokalu, na których ciąży obowiązek wniesienia wkładu budowlanego według zasad określonych w statucie i umowie zawartej ze spółdzielnią w wysokości odpowiadającej całości kosztów budowy przypadających na dany lokal. Według sądu zróżnicowanie wymienionych podmiotów charakteryzujących się opisaną istotną cechą wspólną jest nieuzasadnione, ponieważ nie przemawiają za tym żadne ważne cele społeczne ani gospodarcze.
W ocenie sądu zaskarżone przepisy stanowią ponadto ingerencję w przysługujące spółdzielni mieszkaniowej prawo własności, w szczególności ograniczają możliwość rozporządzania przedmiotem tego prawa. Wobec tego naruszają art. 64 konstytucji. Sąd podkreślił, że w rozpoznawanej sprawie nabycie własności lokalu przez najemcę następuje za kwotę odbiegającą od wartości rynkowej lokalu. Ponadto kwestionowane przepisy pozbawiają spółdzielnię mieszkaniową swobody podjęcia decyzji o zbyciu przedmiotu własności, wpływu na to komu przypadnie własność lokalu, a także ograniczają możliwość wpływu na ustalenie wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego w zamian za utracony przedmiot własności.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Andrzej Wróbel, sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Stanisław Biernat.