Podział nieruchomości; obciążenie hipoteką. P 15/12
10 lipca 2012 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu rejonowego Poznań-Stare Miasto w Poznaniu Wydział XII Cywilny dotyczące podziału nieruchomości i obciążenia hipoteką.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 76 ust. 1 zdanie 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 roku o księgach wieczystych i hipotece w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 26 czerwca 2009 roku o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 21 konstytucji oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji oraz art. 1 protokołu 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 20 marca 1952 roku.
Wnioskodawcy wnieśli do sądu rejonowego o częściowe zniesienie współwłasności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym wielorodzinnym, obejmującej działkę gruntu. Przy rozpoznaniu wniosku sąd pytający powziął wątpliwość, czy zakwestionowany przepis jest zgodny z konstytucją.
Kwestionowany przepis stanowi, że w razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział. Rozwiązanie takie zdaniem pytającego sądu jest niezgodne z konstytucją. Godzi bowiem w istotę współwłasności, zwłaszcza w możliwość nieograniczonego żądania zniesienia współwłasności nie tylko umownie, ale i sądownie, prowadzi do rzeczywistego obciążenia i ograniczenia swobodnego rozporządzenia przedmiotem własności. Jednym z podstawowych uprawnień współwłaściciela jest bowiem możliwość żądania zniesienia współwłasności.
W ocenie pytającego sądu trudno jest poprzez wprowadzenie jednego przepisu uregulować wszystkie sytuacje, do jakich może dojść w wyniku zniesienia własności. Ochrona własności gwarantowana przepisami konstytucji powinna znaleźć należyte uregulowanie w przepisach ustawowych dotyczących losu hipoteki na udziale w nieruchomości w przypadku zniesienia współwłasności. Zdaniem sądu pytającego przyjęte przez ustawodawcę uregulowanie nie zapewnia takiej ochrony, pogarsza jedynie sytuację współwłaścicieli, których udziały nie były obciążone.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Adam Jamróz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka.