Przesłanki wyłączenia sędziego P 8/07
24 czerwca 2008 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich Wojewódzkiego Sąd Rejonowy w Grudziądzu dotyczące przesłanek wyłączenia sędziego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 49 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim ogranicza przesłankę wyłączenia sędziego jedynie do stosunku osobistego, pomijając inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na ocenę bezstronności sędziego, z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Powód Ryszard K. w pozwie skierowanym przeciwko Renacie K. wniósł o obniżenie alimentów. Pozwana jest ławnikiem orzekającym w sądzie pytającym. Wszyscy sędziowie orzekający w tym wydziale złożyli wnioski o wyłączenie od rozpoznawania sprawy. Wskazali, że przesłanką wyłączenia jest fakt pełnienia przez pozwaną funkcji ławnika w tym samym wydziale, co może ich zdaniem wywołać wątpliwości co do ich bezstronności. Zgodnie z kwestionowanym przepisem sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli między nim a jedną ze stron lub jej przedstawicielem zachodzi stosunek osobisty tego rodzaju, że mógłby wywołać wątpliwości co do jego bezstronności. Zdaniem pytającego sądu na ustawodawcy spoczywa obowiązek takiego ukształtowania instytucji wyłączenia sędziego, by obejmowała wszelkie sytuacje, które mogłyby prowadzić do powstania uzasadnionych wątpliwości co do bezstronności sędziego. Jako przykłady takich sytuacji sąd pytający wymienił np.: pełnienie przez stronę funkcji ławnika lub biegłego, wykonywanie przez stronę zawodu adwokata lub radcy prawnego i związane z tym występowanie w tym samym sądzie w charakterze pełnomocnika. Wystąpienie takich sytuacji w obecnym stanie prawnym uniemożliwia zastosowanie kwestionowanego przepisu. Jednakże fakt, że w powyższych sprawach sędziowie żądają wyłączenia oznacza, że w ich ocenie mogą istnieć wątpliwości co do ich bezstronności. U zewnętrznego obserwatora zatem takie wątpliwości tym bardziej mogą powstać. Zdaniem pytającego sądu kwestionowany przepis ograniczając wyłączenie sędziego jedynie do stosunku osobistego, pomijając inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na ocenę bezstronności sędziego jest niezgodny z konstytucją.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Adam Jamróz.