Wojskowe służby specjalne K 52/07
27 czerwca 2008 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm dotyczący wojskowych służb specjalnych.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 1 i 2 w związku z art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 2 in fine, art. 7 ust. 1 zdanie drugie, art. 27 ust. 7 w związku z ust. 5 i ust. 6 zdanie drugie, art. 41 ust. 4 w związku z ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz art. 60 ust. 6 w związku z ust. 5, art. 76 ust. 4 w związku z ust. 2 i 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego z art. 26 ust. 1 i z art. 134 ust. 2 Konstytucji; art. 8 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego z art. 134 Konstytucji;
- art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego z art. 2 i art. 7, art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz z art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz z art. 14 ust. 3 lit. g Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych; art. 67 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku - Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego, w zakresie dotyczącym osób, o których mowa w art. 66 - z art. 2, art. 7, art. 22 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) i Służba Wywiadu Wojskowego (SWW) są urzędami administracji rządowej a ich szefowie - centralnymi organami administracji rządowej. Szef SKW i Szef SWW podlegają Ministrowi Obrony Narodowej z zastrzeżeniem określonych w ustawie uprawnień Prezesa Rady Ministrów lub Ministra Koordynatora Służb Specjalnych w przypadku jego powołania. Natomiast w razie ogłoszenia powszechnej lub częściowej mobilizacji oraz w czasie wojny SKW i SWW stają się częścią Sił Zbrojnych. Takie uregulowanie oznacza niemożliwość klasyfikowania tych służb z punktu widzenia konstytucji. Zgodnie z ustawą zasadniczą ochronie niepodległości państwa i niepodzielności jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeństwa i nienaruszalności granic służą Siły Zbrojne RP, a ich kompetencje są określone wyłącznie w konstytucji. Skoro Siły Zbrojne mają konstytucyjną wyłączność na realizowanie powyższych zadań, to ich zdolności bojowej nie mogą zapewniać centralne organy administracji rządowej i urzędy administracji rządowej. Jeśli chodzi o sformułowane w konstytucji kompetencje i zwierzchnictwa nad nimi, ustawodawca konstytucyjny rozróżnił tylko czas pokoju i czas wojny. Zdaniem wnioskodawcy, w tym kontekście za niedopuszczalne uznać należy działania ustawodawcy zwykłego, polegające na tym, że określona służba decydująca o zdolności Sił Zbrojnych zmienia swoją kwalifikację prawną także w przypadku innym niż czas pokoju i czas wojny, tj. w razie ogłoszenia powszechnej lub częściowej mobilizacji. Niekonstytucyjne jest też wprowadzenie do ustawy instytucji Ministra Koordynatora Służb Specjalnych, gdyż narusza to określone konstytucyjnie wyłączne kompetencje Ministra Obrony Narodowej.
Ponadto zgodnie z ustawą wprowadzającą ustawę o SKW oraz SWW w terminie do 30 dni od wejścia ustawy w życie żołnierze pełniący służbę w WSI oraz pracownicy zatrudnieni w WSI mogli złożyć wniosek o wyznaczenie na stanowisko służbowe w SKW lub SWW, mianowanie na funkcjonariuszy SKW lub SWW albo zatrudnienie w SKW lub SWW. Ustawa zawiera analogiczne uregulowanie odnośnie byłych żołnierzy WSI oraz byłych pracowników WSI lub wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu wojskowego lub kontrwywiadu wojskowego. Wraz z powyższym wnioskiem osoba powinna złożyć oświadczenie, czy w okresie pełnienia służby lub zatrudnienia w WSI lub wojskowych jednostkach organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu wojskowego lub kontrwywiadu wojskowego sama lub wspólnie i w porozumieniu z inną osobą popełniła określone w ustawie czyny zabronione. Zdaniem wnioskodawców jest to niezgodne z zakazem samooskarżania wyprowadzanym z konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego, a także z prawa do rzetelnego procesu sądowego. Ustawodawca wyjaśnia tylko częściowo, jaki jest cel składania oświadczeń (m.in. odstąpienie od stosowania sankcji karnych i dyscyplinarnych za występek i czyn zabroniony popełniony podczas i w związku z pełnieniem służby lub zatrudnieniem w WSI). Nie wyjaśnia natomiast, czy ujawnienie danych o powyższej działalności stanowi negatywne kryterium weryfikacyjne. Zdaniem wnioskodawców przepisy te nie spełniają wymogu konieczności, ograniczają w ten sposób prawa człowieka do pracy.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marian Grzybowski , a sprawozdawcą będzie wiceprezes TK Janusz Niemcewicz.