Zasady opłacania okresowych badań lekarskich i psychologicznych pracowników ochrony. U 5/08
16 września 2008 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad opłacania badań lekarskich i psychologicznych pracowników ochrony.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności § 13 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 marca 1999 roku w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej z art. 34 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 roku o ochronie osób i mienia, art. 229 § 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku - Kodeks pracy oraz z art. 66 ust. 1 i art. 92 ust. 1 Konstytucji.
Artykuł 34 ustawy o ochronie osób i mienia upoważnił ministra zdrowia i opieki społecznej w porozumieniu z właściwymi ministrami (spraw wewnętrznych i administracji oraz finansów) do określenia, w drodze rozporządzenia, zasad, zakresu, trybu i częstotliwości przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej, jednostek uprawnionych do przeprowadzania badań oraz wzorów druków stosowanych w związku z tymi badaniami, jak również wysokości i trybu wnoszenia opłat za te badania. W wydanym na podstawie upoważnienia rozporządzeniu w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wydanie licencji oraz posiadających licencję pracownika ochrony fizycznej minister zdrowia i opieki społecznej określił, iż opłatę za wymienione badania ponosi osoba badana. Jedynie w przypadku, gdy badanie jest przeprowadzane na wniosek pracodawcy, lub w razie uzasadnionego podejrzenia utraty zdolności fizycznej i psychicznej do wykonywania zadań - koszty badania ponosi pracodawca. Pracownicy ochrony, w zbiorowej skardze, zwrócili się do Rzecznika Praw Obywatelskich o zmianę tego przepisu. RPO uznał, iż kwestionowany przepis wykracza poza granicę upoważnienia ustawowego. W opinii wnioskodawcy upoważnienie do określenia w rozporządzeniu zasad przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych nie może być rozumiane jako uprawniające do uregulowania w nim materii dotyczącej obowiązku ponoszenia opłat za te badania. Zasady te powinny dotyczyć samego procesu przeprowadzania badań. Kwestionowany przepis nie wykonuje w omawianym zakresie ustawy o ochronie osób i mienia, lecz w sposób samodzielny, bez jakichkolwiek wskazówek zawartych w ustawie, określa rozłożenie ciężaru kosztów przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych pomiędzy pracowników i pracodawcę. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich kwestionowany przepis rozporządzenia jest także niezgodny z Kodeksem pracy, gdyż wbrew regule ustawowej obciąża pracowników kosztami badań lekarskich. W myśl przepisów kodeksu zarówno wstępne jak też okresowe badania lekarskie są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Ponosi on ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Ewa Łętowska, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Teresa Liszcz.