Hipoteki przymusowe P 24/06
26 listopada 2007 r. o godz. 12.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna pytanie prawne Sądu Rejonowego w Stargardzie Gdańskim Wydział I Cywilny dotyczące hipoteki przymusowej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 36 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku - Ordynacja podatkowa w zakresie, w jakim daje pierwszeństwo hipotekom przymusowym Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego zabezpieczającym zobowiązania podatkowe, zaległości podatkowe i odsetki za zwłokę w zaspokojeniu przed hipotekami ustanowionymi dla zabezpieczenia innych należności, z art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Wierzyciel egzekwujący Zbigniew N. złożył do komornika sądowego wniosek o wszczęcie egzekucji z nieruchomości stanowiącej własność dłużników. Był on jednocześnie wierzycielem hipotecznym, gdyż jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką przymusową. Jednak przy sporządzaniu planu podziału kwoty uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości dłużników pominięto Zbigniewa N. pomimo, że jego wierzytelność zabezpieczona hipoteką była wpisana wcześniej przed należnościami Skarbu Państwa i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które zostały w tym planie uwzględnione. Sąd zastosował kwestionowany przepis, który reguluje pierwszeństwo zaspokojenia hipotek przymusowych zabezpieczających należności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego z tytułu zobowiązań podatkowych, zaległości podatkowych i odsetek za zwłokę podatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich przed hipotekami ustanowionymi dla zabezpieczenia innych należności. Przepis ten ma także zastosowanie do hipotek przymusowych zabezpieczających należności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zbigniew N. nie zgodził się z takim planem podziału sumy uzyskanej z egzekucji. Rozpatrujący sprawę sąd uznał, że strona, która zabezpieczyła swoją wierzytelność hipoteką na nieruchomości dłużnika, w sytuacji gdy w momencie wpisu hipoteki nie było innych wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, powinna móc liczyć na to, że w przypadku egzekucji z nieruchomości uzyska zaspokojenie wierzytelności. W przeciwnym bowiem razie może dojść do naruszenia konstytucyjnej zasady zaufania obywatela do państwa i jego organów. Ponadto - zdaniem pytającego sądu - odejście od ogólnych zasad określających pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych, w tym przypadku hipotek, narusza konstytucyjną zasadę równości stron wobec prawa.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Kotlinowski.