Wysokość ekwiwalentu a koszty stałe K 16/05
27 czerwca 2006 r. o godz. 13.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad obliczania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację przez żołnierzy zawodowych z kwatery stałej.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o zmianie ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw w części zawierającej zwrot "uwzględniając uprawnienia do powierzchni użytkowej podstawowej przysługujące wnioskodawcy w dniu wypłaty ekwiwalentu, przyjmując jako podstawę obliczenia ekwiwalentu średnią cenę metra kwadratowego tej powierzchni, ustaloną przez dyrektora oddziału regionalnego Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy" z art. 2 Konstytucji.
Ustawa z 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej przyznała żołnierzom zawodowym (również emerytom i rencistom wojskowym) w zamian za rezygnację z prawa do kwatery prawo do ekwiwalentu pieniężnego w celu zabezpieczenia swoich potrzeb mieszkaniowych. Do 30 czerwca 2004 r. cenę metra kwadratowego powierzchni użytkowej kwatery ustalało się według cen rynkowych zakupu lokalu mieszkalnego w danym garnizonie w dniu przyznania ekwiwalentu. Przy ustalaniu zaś powierzchni mieszkalnej brano pod uwagę stopień wojskowy lub zajmowane stanowisko służbowe, a także uprawnienia do dodatkowej powierzchni przyznane na stałe ze względu na stan zdrowia emerytom i rencistom wojskowym jak również członkom rodziny żołnierzy zawodowych, emerytów i rencistów wojskowych. Wskazane zasady zmieniły się od lipca 2004 r. Są mniej korzystne przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego dla tej grupy, która złożyła wnioski do 30 czerwca 2004 r. Pojęcie "lokalu mieszkalnego" zastąpiono pojęciem "powierzchni użytkowej podstawowej" (przez którą należy rozumieć powierzchnię pokoi), nie uwzględniono stopnia służbowego oraz uprawnień do dodatkowej powierzchni mieszkalnej ze względu na stan zdrowia. Za cenę metra kwadratowego powierzchni użytkowej podstawowej przyjmuje się obecnie średnią cenę metra kwadratowego powierzchni użytkowej podstawowej, przysługującej wnioskodawcy w dniu wypłaty ekwiwalentu, ustaloną przez dyrektora oddziału regionalnego WAM na dzień 1 lipca 2004 r. Niezależnie zatem od tego, kiedy nastąpi faktyczna wypłata ekwiwalentu, podstawę obliczenia wysokości tego świadczenia stanowi średnia cena metra kwadratowego powierzchni użytkowej lokalu ustalona na 1 lipca 2004 r.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich nieznane są motywy, jakimi kierował się ustawodawca przyjmując jako podstawę obliczenia ekwiwalentu średnią cenę metra kwadratowego powierzchni lokalu akurat w dzień wejścia w życie nowelizacji do ustawy. W ocenie wnioskodawcy sytuacja prawna kilkunastu tysięcy osób oczekujących obecnie na wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery uległa znacznemu pogorszeniu. Świadczenie, które otrzymają na podstawie zaskarżonego przepisu będzie niższe od tego, na które mogli liczyć, składając zgodnie z dotychczasowymi uregulowaniami wnioski o wypłatę ekwiwalentu. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich należy rozważyć, czy wprowadzona przez ustawodawcę zmiana przepisu dotyczącego obliczania ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z kwatery nie narusza konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych, a także, czy pozostaje ona w zgodzie z konstytucyjną zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego prawa.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Jerzy Stępień, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Adam Jamróz.