Prawo do apelacji SK 62/03
1 lutego 2005 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Tomasza Cz. w sprawie konstytucyjności art. 39318 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), dotyczącego możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie o odrzuceniu apelacji ze względów formalnych.
Zgodnie z zasadami normowanymi przez Kodeks postępowania cywilnego od każdego wydanego w procesie wyroku może być wniesiona apelacja. K.p.c. nie przewiduje żadnej selekcji spraw ani ograniczeń w zaskarżaniu merytorycznego rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji do sądu wyższej instancji. Apelacja może być natomiast odrzucona ze względu na braki formalne. Postanowienie o odrzuceniu apelacji - wydane przez sad pierwszej instancji - skutkuje pozbawieniem strony możliwości rozpoznania sprawy przez sąd drugiej instancji. Skarżący, który uważa postanowienie o odrzuceniu apelacji za bezpodstawne, może na podstawie art. 394 § 1 K.p.c. złożyć na to postanowienie zażalenie. Odmienna sytuacja występuje, gdy po przekazaniu sprawy przez sąd pierwszej instancji do sądu odwoławczego dopiero ten sąd dostrzeże braki. Ustawodawca pozbawił sąd drugiej instancji możliwości zwrotu apelacji sądowi pierwszej instancji z uwagi na ekonomikę postępowania. Tym samym pozbawił stronę wnoszącą apelację możliwości odwołania się w trybie art. 394 § 1 K.p.c. od orzeczenia o odrzuceniu apelacji z powodu braków formalnych. Na postanowienia sądu drugiej instancji o odrzuceniu apelacji zażalenie przysługuje jedyne w sprawach, w których przysługuje kasacja (art. 39318 § 2 K.p.c.). Zdaniem wnioskodawcy przepis ten zamyka drogę do rozpatrzenia sprawy w drugiej instancji, a zatem jest sprzeczny z zasadą dwuinstancyjności postępowania sądowego. Zgodnie z art. 78 Konstytucji strona ma bowiem prawo do zaskarżenia orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Potwierdza to art. 176 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marian Grzybowski, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Jerzy Ciemniewski.