Przetwarzanie danych osobowych potencjalnych dawców szpiku. K 25/13
22 lipca 2014 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący przetwarzania danych osobowych potencjalnych dawców szpiku.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności: art. 16 ust. 3 pkt 1, art. 16 ust. 3 pkt 2 w części zawierającej słowa „i miejsca urodzenia”, art. 16 ust. 3 pkt 3, art. 16 ust. 3 pkt 4, oraz art. 16 ust. 3 pkt 6 oraz art. 16 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z art. 47 oraz z art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.
Z informacji uzyskanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że ośrodek dawcy szpiku przypisuje każdemu dawcy indywidualny kod, który jest wystarczający do potrzeb procedury poszukiwania i dobierania szpiku kostnego dla konkretnego biorcy. Stanowi podstawowy i stosowany na całym świecie parametr obejmujący kompletne informacje konieczne do indywidualizacji, a następnie doboru dawcy dla odpowiadającego mu biorcy. Dla potrzeb procedury poszukiwania i dobierania dawcy szpiku kostnego wystarczający jest kod dawcy, data jego urodzenia oraz płeć. Tymczasem, zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 3 ustawy z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (dalej: ustawa transplantacyjna), w rejestrze potencjalnych dawców szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej, który jest elementem rejestru szpiku i krwi pępowinowej, zamieszcza się takie dane potencjalnego dawcy szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej jak: imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, adres miejsca zamieszkania, numer PESEL, informacje o antygenach zgodności tkankowej, wskazanie podmiotu, który dokonał badania antygenów zgodności tkankowej, oraz inne informacje medyczne o istotnym znaczeniu.
Zdaniem RPO zgodnie z dodanym do ustawy transplantacyjnej, w wyniku jej nowelizacji z 2009 r., nowym przepisem art. 16a ust. 8, dokładnie taki sam katalog danych dotyczących potencjalnego dawcy gromadzony jest przez ośrodek dawców szpiku. W rezultacie zbiór danych, zawierający w dużej części dane wrażliwe, połączone z szerokim zakresem danych bezpośrednio identyfikujących jednostkę, jest przetwarzany przez dwa odrębne podmioty, co powoduje pytanie o niezbędność przetwarzania wszystkich tych danych w obu zbiorach.
RPO podkreśla, że zgodnie z konstytucją już samo przetwarzanie danych osobowych przez organy władzy publicznej stanowi ingerencję w autonomię informacyjną jednostki i jako takie musi zostać każdorazowo poddane ocenie niezbędności.
Rzecznik Praw Obywatelskich stanął na stanowisku, iż nałożenie obowiązku przetwarzania zakwestionowanych danych o potencjalnych dawcach szpiku allogenicznego przez Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji „Poltransplant", w ramach prowadzenia krajowego rejestru szpiku i krwi pępowinowej, oraz przekazywanie ich ministrowi właściwemu do spraw zdrowia i Krajowej Radzie Transplantacyjnej nie spełnia kryterium przydatności z punktu widzenia celów polityki zdrowotnej. Nie służy też ochronie innych konstytucyjnych wartości, a w związku z tym ograniczenia prywatności i autonomii informacyjnej jednostki wprowadzone przez te przepisy nie spełniają warunku niezbędności w demokratycznym państwie prawnym.
Rozprawie będzie przewodniczyła sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Wojciech Hermeliński.