Zasady pobierania opłat za wydanie nowego dokumentu prawa jazdy K 36/15
14 grudnia 2017 r. o godz. 12:30 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie wydane na posiedzeniu niejawnym dotyczące wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie zasad pobierania opłat za wydanie nowego dokumentu prawa jazdy.
Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku o kierujących pojazdami w zakresie, w jakim powołany przepis przewiduje pobranie opłaty za wydanie nowego dokumentu prawa jazdy w miejsce dokumentu wymagającego zmiany danych oraz opłaty ewidencyjnej, w sytuacji, gdy zmiana danych spowodowana została działaniami organów władzy publicznej, z zasadą zaufania obywateli do państwa i prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji.
Powodem złożenia wniosku były skargi od obywateli dotyczące konieczności uiszczenia opłaty za wydanie nowego dokumentu stwierdzającego posiadanie uprawnienia do kierowania pojazdami w miejsce dokumentu zawierającego nieaktualne dane osobowe posiadacza prawa jazdy. Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, iż prawny obowiązek uiszczenia opłaty z tego tytułu powstaje nie tylko wtedy, gdy do wymiany prawa jazdy dochodzi na skutek działań podjętych przez posiadacza prawa jazdy, ale także wówczas, gdy wymóg wymiany tego dokumentu jest pochodną działań organów władzy publicznej (np. jest spowodowany zmianą adresu, która jest wynikiem zmiany nazwy ulicy lub numeracji porządkowej nieruchomości dokonanej przez organy samorządu terytorialnego).
Wnioskodawca zauważa, iż obywatele w swoich skargach zwracają uwagę na fakt, iż obciążanie posiadacza prawa jazdy kosztami związanymi z wymianą tego dokumentu, w sytuacji gdy konieczność wymiany jest wyłącznie wynikiem decyzji podjętych przez władzę publiczną, przeczy zasadom sprawiedliwości. Dlatego, w ocenie Rzecznika, regulacje nakładające na wspomniane osoby obowiązek uiszczenia opłaty za wydanie nowego dokumentu zawierającego aktualne dane osobowe, narusza art. 2 Konstytucji i wynikającą z niego zasadę zaufania obywateli do państwa i prawa.
Chodzi o art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami, który w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich nie odpowiada standardom wynikającym z konstytucyjnej ochrony zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Posiadacze praw jazdy uiściły już opłatę za jego wydanie. Poza tym osoby te nie są w stanie przewidzieć i nie mają żądnego wpływu na zmianę danych adresowych wpisanych do prawa jazdy, gdy jest ona wynikiem działania władzy publicznej.
Wnioskodawca podkreśla, że zakwestionowany przepis stanowi swoistą pułapkę dla kierowców, bo zmusza ich do wniesienia opłat z tytułu wymiany dokumentu prawa jazdy spowodowanej zmianą danych adresowych z przyczyn leżących w całości poza sferą woli kierowców (bo może być ona następstwem wyłącznie działań organów władzy publicznej). W efekcie, zdaniem Wnioskodawcy, ustawodawca naraził obywateli na prawne i finansowe skutki działań władzy publicznej, których nie byli w stanie przewidzieć. Skutki te są bowiem bezpośrednią konsekwencją zdarzeń prawnych, całkowicie niezależnych od woli jednostki.
Przewodniczącą składu orzekającego będzie Prezes TK Julia Przyłębska, sprawozdawcą będzie sędzia TK Grzegorz Jędrejek.