Zasady przedawnienia roszczeń deliktowych – odpowiedzialność cywilnoprawna za szkody wyrządzone obywatelowi czynem niedozwolonym związanym z wykonywaniem władzy publicznej oraz związanie sądu w postępowaniu cywilnym skazującym wyrokiem sądu karnego SK 72/23
POSTANOWIENIE
z dnia 7 listopada 2024 r.
Sygn. akt SK 72/23
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Jędrzejewski – przewodniczący
Krystyna Pawłowicz
Stanisław Piotrowicz
Michał Warciński – sprawozdawca
Jarosław Wyrembak,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 listopada 2024 r., skargi konstytucyjnej J.C. o zbadanie zgodności:
1) art. 4421 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. ‒ Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740) w zakresie, w jakim „pozwala (…) na uniknięcie przez Państwo odpowiedzialności cywilnoprawnej za szkody wyrządzone czynem niedozwolonym obywatelowi związanym z wykonywaniem władzy publicznej w sferze działań władczych (imperium) w sytuacji, gdy przepisy z zakresu przedawnienia roszczeń są instytucją właściwą prawu prywatnemu, a szkody związane z wykonywaniem działań władczych nie mają takiego, prywatnoprawnego charakteru i przedmiot ochrony przepisów dotyczących przedawnienia, pozwalający na uchylenie się przez Państwo od odpowiedzialności z uwagi na upływ czasu, wydaje się nie posiadać ciężaru konstytucyjnego, a z całą pewnością ciężar ten nie przewyższa gwarancji ochrony obywatela przed działaniem Państwa oraz prawa do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej”, z art. 7, art. 37 ust. 1 i art. 77 ust. 1 Konstytucji,
2) art. 11 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. ‒ Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1575) w zakresie, w jakim „ogranicza prawo korzystania przez obywateli: z konstytucyjnego prawa jakim jest prawo do sądu, a ograniczenie to nie znajduje uzasadnienia w konieczności ochrony innych wartości demokratycznego państwa prawa określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji, a w konsekwencji związanie sądu cywilnego wyrokiem skazującym sądu karnego, ogranicza sąd cywilny w orzekaniu o naruszonych prawach i wolnościach jednostki i stanowi pośredni środek pozbawiający możliwości dochodzenia naruszonych praw i wolności jednostki przed sądem cywilnym”, z art. 45 ust. 1 w związku z art. 77 ust. 2 Konstytucji,
3) art. 11 ustawy powołanej w punkcie 2 w zakresie, w jakim „traktuje jednostkę skazaną wyrokiem karnym w sposób odmienny od osób nieskazanych wyrokiem karnym, w ten sposób, że pozbawia je możliwości zbadania ich sprawy w sposób wszechstronny, w sytuacji, gdy osoby wobec których zapadł wyrok kamy umarzający postępowanie karne lub uniewinniający nie są pozbawione takiego prawa, a sąd cywilny orzekający w sprawach tych osób może samodzielnie dokonywać ustaleń faktycznych stanowiących przedmiot sprawy, nie będąc związany ustalaniami sądu karnego”, z art. 32 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
umorzyć postępowanie.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Zbigniew Jędrzejewski
Krystyna Pawłowicz
Stanisław Piotrowicz
Michał Warciński
Jarosław Wyrembak