Zasady, na jakich osoba zatrzymana w oparciu o przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia uczestniczy w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na jej uprzednie zatrzymanie SK 6/16
Data: 4 I 2019 godz.: 15.34
8 stycznia 2019 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny ogłosi wyrok w sprawie skargi konstytucyjnej O. J. dotyczącej zasad, na jakich osoba zatrzymana w oparciu o przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia uczestniczy w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na jej uprzednie zatrzymanie.
Trybunał Konstytucyjny ogłosi wyrok w sprawie zgodności:
1) art. 47 § 1 w związku z art. 33 w związku z art. 38 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 roku – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia, w zakresie, w jakim nie gwarantuje osobie zatrzymanej prawa do udziału w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na zatrzymanie, z art. 45 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji RP;
2) art. 47 § 2 w związku z art. 33 w związku z art. 38 § 1 powyższej ustawy, w zakresie w jakim nie gwarantuje osobie zatrzymanej prawa do udziału w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na zatrzymanie, z art. 45 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji RP;
3) art. 109 § 2 w związku z art. 33 związku z art. 38 § 1 powyższej ustawy, w zakresie w jakim nie gwarantuje osobie zatrzymanej prawa do udziału w posiedzeniu sądu rozpatrującego zażalenie na zatrzymanie, z art. 45 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 Konstytucji RP;
4) art. 47 § 1 w związku z art. 103 § 3 powyższej ustawy, w zakresie w jakim nie przewiduje możliwości zaskarżenia orzeczenia sądu wydanego na skutek wniesienia „zażalenia” na zatrzymanie, z art. 78 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji RP;
5) art. 45 § 1 pkt 1 w związku z art. 90 § 2 powyższej ustawy, w zakresie w jakim umożliwia zatrzymanie osoby, której tożsamość została ustalona, a której zarzuca się popełnienie wykroczenia zagrożonego jedynie karą grzywny przewidzianą przez ustawę z dnia 20 maja 1971 roku – Kodeks wykroczeń, z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Skarżący, kierując samochodem osobowym, został zatrzymany przez funkcjonariuszy policji dokonujących pomiaru prędkości, w związku z popełnieniem wykroczenia polegającego na niestosowaniu się przez prowadzącego pojazd do ograniczenia prędkości. Skarżący nie przyznał się do popełnienia czynu i odmówił zapłaty mandatu, w związku z czym został zatrzymany i przewieziony do komendy powiatowej policji w celu przeprowadzenia dalszych czynności zmierzających do skierowania do sądu wniosku o ukaranie. Po zatrzymaniu został przesłuchany w obecności obrońcy, a następnie zwolniony. Funkcjonariusze policji sporządzili wniosek do sądu o ukaranie skarżącego za wykroczenie. Skarżący złożył zażalenie na zatrzymanie. Sąd rejonowy uznał zażalenie za oczywiście bezzasadne, zaś zatrzymanie - za zasadne, legalne i prawidłowo wykonane.
Zdaniem skarżącego postanowienie sądu rejonowego wydane na posiedzeniu niejawnym, w którym skarżący nie miał prawa wziąć udziału, narusza jego konstytucyjne prawa i wolności. Skarżący podkreśla, że nie miał możliwości przedstawienia przed sądem argumentów przemawiających na rzecz uznania jego zatrzymania za nielegalne i niezasadne. Ponadto wskazuje, że mimo uprawnienia skarżącego do powołania pełnomocnika, ten ostatni nie miał możliwości wzięcia udziału w kluczowym dla sprawy posiedzeniu co narusza konstytucyjne prawo do obrony oraz prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności.
Ponadto, od postanowienia nie przysługiwał skarżącemu żaden środek odwoławczy, pomimo tego, że – jak wskazuje skarżący – było ono orzeczeniem sądu pierwszej instancji. Naruszone więc zostały: prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji oraz prawo do dwuinstancyjnego postępowania sądowego.
Skarżący również podnosi, że poprzez zatrzymanie został w sposób nieuzasadniony pozbawiony prawa do wolności osobistej. Sąd rejonowy w postanowieniu uznał bowiem, że zastosowanie zatrzymania było legalne, pomimo tego, że pozbawienie wolności nie było konieczne, niezbędne i proporcjonalne w stosunku do wartości wskazanych w art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sprawozdawcą będzie sędzia TK Piotr Pszczółkowski.