Możliwość złożenia skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu klauzulowym SK 14/18
Data: 2 VII 2019 godz.: 14.37
3 lipca 2019 r. o godz. 12:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej J H.-K. dotyczącej możliwości złożenia skargi na przewlekłość postępowania w postępowaniu klauzulowym.
Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 1 ust. 2 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (dalej jako: u.s.n.p.) z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 2 i art. 77 ust. 2 Konstytucji RP - w zakresie, w jakim art. 1 ust. 2 u.s.n.p. wyłącza możliwość złożenia skargi na przewlekłość postępowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności (tzw. postępowania klauzulowego), co jest równoznaczne z zamknięciem drogi sądowej w rozumieniu art. 77 ust. 2 Konstytucji RP, przez uniemożliwienie przeciwdziałania przewlekłości postępowania klauzulowego oraz wykluczenie rekompensaty za nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy.
W wyniku rozpoznania powództwa skarżącej sąd rejonowy wydał wyrok zaoczny, zasądzając na rzecz skarżącej kwotę 458 zł wraz z ustawowymi odsetkami, a także zwrot kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w pozostałej zaś części oddalił wniosek o zwrot kosztów procesu. Sąd nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.
Sąd rejonowy stwierdził prawomocność wyroku zaocznego. Skarżąca złożyła wniosek o nadanie wyrokowi klauzuli wykonalności. W związku z brakiem podjęcia czynności przez sąd wniosła do sądu okręgowego skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu, domagając się stwierdzenia jego przewlekłości, przyznania na jej rzecz kwoty 2000 zł oraz zlecenia sądowi rejonowemu podjęcia czynności zmierzających do niezwłocznego nadania klauzuli wykonalności wyrokowi zaocznemu oraz doręczenia tego wyroku opatrzonego klauzulą wykonalności pełnomocnikowi skarżącej. Sąd okręgowy odrzucił powyższą skargę oraz zwrócił uiszczoną od niej opłatę. Wskazał, że zgodnie z art. 5 ust. 1 u.s.n.p. skargę na przewlekłość postępowania można wnieść jedynie w jego toku. Zdaniem sądu nadanie klauzuli wykonalności orzeczeniu nie jest odrębną sprawą, a jedynie czynnością techniczną, dokonywaną po prawomocnym rozstrzygnięciu istoty uprzednio rozpoznawanego sporu, postępowanie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności ma zaś jedynie charakter incydentalny. Biorąc powyższe pod rozwagę, sąd ocenił skargę jako środek niedopuszczalny.
Zdaniem skarżącej art. 1 ust. 2 u.s.n.p., wyłącza złożenie skargi na przewlekłość postępowania w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności prawomocnemu orzeczeniu, co prowadzi do zamknięcia drogi sądowej w rozumieniu art. 77 ust. 2 Konstytucji.
W ocenie skarżącej strona postępowania klauzulowego nie dysponuje bowiem środkiem prawnym przeciwdziałającym przewlekłości tego etapu postępowania, co narusza także prawo do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, które skarżąca wywodzi z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 2 Konstytucji. Ponadto kwestionowana, zdaniem skarżącej, regulacja wyklucza możliwość uzyskania rekompensaty za nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy.
Skarżąca podkreśla, że postępowanie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nie jest czynnością techniczną sądu, a odrębnym postępowaniem, które może być uznane za część postępowania egzekucyjnego. Jej zdaniem stosowanie przepisów u.s.n.p. do postępowania w sprawie nadania klauzuli wykonalności jest konieczne dla realizacji ciągłości rzeczywistej ochrony strony albo zainteresowanego przed przewlekłością postępowania sądowego.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Stanisław Rymar, sprawozdawcą będzie sędzia TK Andrzej Zielonacki.