Komunikat po Drukuj

Podatki od spadków i darowizn; zwolnienie od podatku. P 43/11

Data: 28 VII 1983 godz.: 0.00

Kwestionowany przepis ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w zakresie, w jakim przewiduje miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych jest niezgodny z konstytucją.

6 grudnia 2012 r. i 4 czerwca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał pytanie prawne Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie dotyczące podatków od spadków i darowizn (zwolnienie od podatku).

W wyroku z 4 czerwca 2013 r. Trybunał orzekł, że art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., w zakresie, w jakim przewiduje miesięczny termin złożenia zgłoszenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycia w drodze dziedziczenia własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jest niezgodny z wywiedzioną z art. 2 konstytucji zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na zbędność wydania wyroku.

Zdanie odrębne zgłosili sędziowie TK: Leon Kieres i Andrzej Wróbel

Zakwestionowany przepis, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. do 31 grudnia 2008 r., uzależniał prawo do zwolnienia od podatku w przypadku nabycia własności rzeczy i praw majątkowych w drodze dziedziczenia od dokonania zgłoszenia tego nabycia w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy był niezgodny z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.Zakwestionowany przepis gwarantował pozorną ochronę jednostki i stanowił niewykonalną konstrukcję normatywną. Za taką Trybunał uznał mechanizm prawny, którego elementami były krótki termin o charakterze materialnym, uzależniony od czynności procesowych stron początek biegu tegoż terminu, zróżnicowana praktyka stosowania pieczęci o nadaniu klauzuli prawomocności oraz zróżnicowana praktyka organów administracji w zakresie wymogu udokumentowania dnia powstania obowiązku podatkowego.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że "wprawdzie prawo podatkowe może nakładać różne, nawet restrykcyjne wymogi proceduralne na podatników w celu wykonania ciążących na nich obowiązków podatkowych, ale jeżeli prawodawca postanowi o przyznaniu szczególnego rodzaju uprawnień podatkowych, zobowiązany jest w maksymalny w danym stanie prawnym i faktycznym sposób, stanowiąc odpowiednie wymogi proceduralne, materialne oraz ustrojowe, realnie umożliwić beneficjentom skorzystanie z przyznanego uprawnienia".

Trybunał Konstytucyjny zastrzegł, że sformułowane w sprawie stanowisko powiązane jest bezpośrednio z konkretnym charakterem kontroli hierarchicznej zgodności norm w trybie inicjowanym pytaniem prawnym i nie może być odnoszone do oceny innych regulacji prawa podatkowego, które wprowadzają terminy skorzystania z przywileju lub realizacji obowiązku podatkowego.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Piotr Tuleja, I sprawozdawcą był sędzia Leon Kieres, II sprawozdawcą był sędzia TK Stanisław Rymar.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.