Przekroczenie uprawnień Centralnego Biura Antykorupcyjnego w zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego U 5/07
Data: 10 III 2010 godz.: 0.00
10 marca 2010 r. o godz. 9.30 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący przekroczenia uprawnień Centralnego Biura Antykorupcyjnego w zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności przepisów § 6 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2006 roku w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego z art. 15 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 roku o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym a tym samym z art. 92 oraz z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.
Art. 15 ust. 3 ustawy o CBA stanowi delegację dla Rady Ministrów do określenia, w drodze rozporządzenia, rodzajów środków przymusu bezpośredniego oraz przypadków i sposobów ich stosowania, a także sposobów dokumentowania ich zastosowania przy uwzględnieniu ochrony interesów osób, wobec których zostały zastosowane. Na tej podstawie Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy CBA.
Ust. 2 pkt. 1 rozporządzenia przewiduje, iż decyzję o zastosowaniu kajdanek lub prowadnic podejmuje organ, co do zasady nieobecny na miejscu czynności prowadzonych przez funkcjonariuszy CBA. Ustawa o CBA nie przewiduje możliwości przekazania uprawnienia do decydowania o zastosowaniu środków przymusu podmiotowi innemu niż funkcjonariusz CBA. Takie uprawnienia dla sądu lub prokuratora nie wynikają też z innych przepisów.
Upoważnienie ustawowe do wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia w sprawie środków przymusu bezpośredniego stosowanych przez funkcjonariuszy CBA, zdaniem wnioskodawcy, nie zawiera umocowania do uregulowania w rozporządzeniu dalszych, nieprzewidzianych w ustawie, kompetencji do stosowania środków przymusu bezpośredniego. Niezgodność kwestionowanego przepisu z art. 15 ust. 3 ustawy o CBA polega na przekroczeniu przez Radę Ministrów granic upoważnienia, jakiego udzielił mu w tym przepisie ustawodawca.
Stosowanie kajdanek lub prowadnic stanowi daleko idącą ingerencje w sferę nietykalności i wolności osobistej. Konstytucja zapewnia każdemu wolność osobistą. Wolność ta nie ma jednak charakteru absolutnego. Ograniczenie w zakresie korzystania z konstytucyjnej wolności wymaga formy ustawy.
Kwestionowany przepis nie odpowiada wymogom stawianym prawodawcy przez konstytucję. Będąc przepisem rangi podustawowej określa sytuację, w której dozwolone jest zastosowanie środków przymusu bezpośredniego poza ramami nakreślonymi przepisami ustawy o CBA.
Rozprawie będzie przewodniczył prezes TK Bohdan Zdziennicki, sprawozdawcą będzie sędzia TK Adam Jamróz.