Komunikat po Drukuj

Prawo do sądu P 39/06

Data: 20 XII 2007 godz.: 0.00

Odrzucenie przez sąd nieopłaconych zarzutów od nakazu zapłaty, wniesionych przez przedsiębiorcę niereprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do zapłaty jest niezgodne z konstytucją.

20 grudnia 2007 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne VIII Wydziału Gospodarczego Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy dotyczące prawa do sądu (automatyczne odrzucanie zarzutów).

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 1302 § 4 zdanie pierwsze w związku z art. 494 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim w postępowaniu w sprawach gospodarczych przewidują, że sąd odrzuca nieopłacone zarzuty od nakazu zapłaty, wniesione przez przedsiębiorcę niereprezentowanego przez adwokata lub radcę prawnego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej zapłaty, są niezgodne z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji oraz nie są niezgodne z art. 176 ust. 1 Konstytucji. W pozostałym zakresie ze względu na zbędność wydania orzeczenia Trybunał umorzył postępowanie.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego kwestionowana regulacja powoduje, że pozwany przedsiębiorca niereprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w wypadku nieopłacenia zarzutów od nakazu zapłaty - inaczej niż powód także będący przedsiębiorcą - nie dysponuje ze względów ściśle formalnych możliwością przedstawienia sądowi argumentacji. Nic nie uzasadnia odmiennego traktowania przedsiębiorców. Nakaz zapłaty ma przy tym skutki prawomocnego wyroku. Uproszczenie i przyspieszenie procedury może dotyczyć kwestii formalnych, natomiast nie może odnosić się do uprawnień wiążących się z obroną praw i interesów. Kwestionowane rozwiązanie charakteryzuje się bezwzględnym formalizmem. Sąd nie dysponuje w sytuacji nieopłacenia zarzutów najwęższym choćby marginesem swobody i nie może rozpatrzyć sprawy. Niewypełnienie warunków formalnych (nieuiszczenie opłaty), bez możliwości naprawienia braku, wpływa na prawo strony do zaskarżenia orzeczeń wydanych w pierwszej instancji. Strona pozwana nie ma możliwości ani przedstawienia argumentacji (i doprowadzenia do "rozpatrzenia" sprawy), ani też zaskarżenia orzeczenia wydanego z pominięciem argumentacji do sądu wyższej instancji. Nakaz zapłaty - jakkolwiek jest orzeczeniem wydanym w pierwszej instancji - ma charakter orzeczenia wstępnego. Jego wydanie nie jest równoznaczne z rozpatrzeniem sprawy, zaś sprawa podlega rozpatrzeniu dopiero i tylko w razie skutecznego (prawidłowego) wniesienia przez pozwanego zarzutów od nakazu.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Mirosław Wyrzykowski, a sprawozdawcą była sędzia TK Ewa Łętowska.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.