Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych; przedawnienie roszczenia o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, zastosowanie środka zabezpieczającego, niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie. K 32/13
Data: 8 VII 2015 godz.: 9.45
16 lipca 2015 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący przedawnienia roszczenia o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, zastosowanie środka zabezpieczającego, niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 555 ustawy z 6 czerwca 1997 roku - Kodeks postępowania karnego z art. 77 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 oraz art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 konstytucji.
Jak wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich osoba pokrzywdzona wadliwym orzeczeniem sądu cywilnego bądź administracyjnego może dochodzić swoich roszczeń o naprawienie szkody w ciągu trzech lat od dnia, w którym dowiedziała się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Gdy szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, poszkodowany może dochodzić swoich roszczeń o naprawienie szkody w ciągu dwudziestu lat od dnia popełnienia przestępstwa, bez względu na to, kiedy dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Tymczasem kwestionowany art. 555 kodeksu postępowania karnego, ustanawiając krótszy termin przedawnienia, sprawia że poszkodowany może dochodzić roszczeń przewidzianych w rozdziale 58 k.p.k. (roszczenia o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, zastosowanie środka zabezpieczającego, niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie) zaledwie w ciągu roku od daty uprawomocnienia się orzeczenia dającego podstawę do odszkodowania i zadośćuczynienia. Pozycja więc osoby poszkodowanej wadliwym orzeczeniem sądu cywilnego bądź administracyjnego jest znacznie korzystniejsza niż pozycja osoby dochodzącej odszkodowania na podstawie art. 552 k.p.k.
Wobec powyższego wnioskodawca wskazuje, że następuje zatem istotne zróżnicowanie roszczeń przysługujących podmiotom, które odniosły szkodę na skutek niezgodnej z prawem działalności orzeczniczej organów władzy publicznej. W konsekwencji, prawo do wynagrodzenia szkody, gwarantowane przez art. 77 ust. 1 konstytucji, jest chronione z różną intensywnością - w zależności od tego, jakiego rodzaju działanie władzy publicznej stanowi źródło szkody.
Wnioskodawca podkreśla, że skutki wadliwego orzeczenia sądu karnego są dla jednostki bardziej dotkliwe niż skutki wadliwych orzeczeń innych sądów i organów. Wynika to z tego, że poprzez niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie naruszona zostaje wolność osobista człowieka. To zaś powinno skłaniać do silniejszego zabezpieczenia roszczeń przewidzianych w rozdziale 58 k.p.k.. Krótszego terminu przedawnienia nie sposób więc uznać za racjonalny – podkreśla wnioskodawca.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Leon Kieres, sprawozdawcą będzie sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.