Sprawy w Trybunale Drukuj

Wpływ przepisów stanowiących podstawę wyboru kandydatów na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego przez Krajową Radę Sądownictwa na treść norm procesowych i ustrojowych przy uwzględnieniu standardów konstytucyjnych wyboru sędziów i wykładni prawa UE P 6/23

Podmiot inicjujący postępowanie: Sąd Najwyższy, Izba Cywilna
Data: 4 VII 2023 godz.: 11.24

Pytanie prawne czy:

1) art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej, rozumiany w ten sposób, że sąd rozpoznający środek odwoławczy od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w przedmiocie wniosku o przedstawienie Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego — w celu zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii Europejskiej — może uchylić tę uchwałę, po powołaniu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej osoby wskazanej w tej uchwale do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego, na podstawie przepisów, które przed wydaniem orzeczenia utraciły moc obowiązującą na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a w konsekwencji ubezskutecznić to powołanie, jest zgodny z: art. 2, art. 7, art. 8 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 173, art. 175 ust. 1, art. 178 ust. 1, art. 179 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

2) art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej w zakresie, w jakim — w celu zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii Europejskiej — przyznaje Sądowi Najwyższemu kompetencje do oceny ważności postępowania lub skuteczności orzeczenia będącego przedmiotem postępowania kasacyjnego albo rozstrzygającego o przyjęciu lub odrzuceniu skargi kasacyjnej z uwagi na ocenę legalności lub skuteczności wyboru kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego przez Krajową Radę Sądownictwa lub powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, jest zgodny z: art. 2, art. 7 i art. 8 ust. 1, art. 9, art. 90 ust. 1, art. 178 ust. 1, art. 179 i art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

3) art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (dalej: Konwencja europejska), rozumiany w ten sposób, że stanowić może dla sądu rozpoznającego środek odwoławczy podstawę przypisania, w szczególności w zakresie kryteriów oceny niezależności sądu lub niezawisłości sędziego, kompetencji do oceny skuteczności powołania do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego, w tym w zakresie wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości (inwestytury), z uwagi na ocenę okoliczności faktycznych lub prawnych, w tym składu Krajowej Rady Sądownictwa, trybu postępowania przed Radą lub powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności z uwagi na to, że uchwała Krajowej Rady Sądownictwa w przedmiocie przedstawienia wniosku o powołanie kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego została podjęta na podstawie przepisów, które utraciły moc obowiązującą na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z powodu niezgodności z Konstytucją przepisów kształtujących skład lub tryb postępowania przed Radą, jest zgodny z: art. 8 ust. 1 w związku z art. 9, art. 45 ust. 1, art. 179, art. 180 ust. 1 i 2 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

4) art. 29 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, w zakresie, w jakim za sędziego Sądu Najwyższego uznaje osobę, która została powołana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego tego Sądu na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa w składzie uznanym przez Trybunał Konstytucyjny za sprzeczny z art. 186 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z powodu wadliwości procedury wyboru kandydata na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego przed Krajową Radą Sądownictwa z uwagi na niespełnianie wymogów, których brak został stwierdzony przez Trybunał Konstytucyjny jako niezgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, jest zgodny z: art. 45 ust. 1 Konstytucji, a przez to z art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji europejskiej, a także z art. 47 zdanie pierwsze i drugie Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej w związku z art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 173 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a przez to z art. 19 ust. 1 zdanie drugie Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 175 ust. 1 Konstytucji, a ponadto z art. 179 i art. 190 ust. 1 Konstytucji;

5) art. 29 § 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, w zakresie,
w jakim Sąd Najwyższy nie może dokonać ustaleń co do istnienia stosunku służbowego sędziego lub kompetencji do wykonywania inwestytury osoby powołanej do pełnienia urzędu na stanowisku- sędziego tego Sądu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa zawartego w uchwale podjętej na podstawie przepisów, które zostały uznane za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z powodu niezgodności z Konstytucją przepisów kształtujących skład lub tryb postępowania przed Radą, jest zgodny z: art. 45 ust. 1 Konstytucji, a przez to z art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji europejskiej, oraz art. 47 zdanie pierwsze i drugie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej w związku z art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, a także z art. 173, art. 178 ust. 1, art. 180 ust. 1 i 2 oraz art. 179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a przez to z art. 19 ust. 1 zdanie drugie Traktatu o Unii Europejskiej i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a ponadto z art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

6) art. 31 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, rozumiany w ten sposób, że obwieszczenie o liczbie wolnych stanowisk sędziego przewidzianych do objęcia w izbie Sądu Najwyższego wymaga dla swojej ważności podpisu Prezesa Rady Ministrów, a w związku z tym niespełnienie tego wymogu pozwala na uznanie nieskuteczności dalszych czynności podejmowanych w postępowaniu wszczętym tym obwieszczeniem, w tym powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego, w szczególności w zakresie wykonywania inwestytury, albo nieskuteczności rozstrzygnięcia sądu wydanego z udziałem tak powołanego sędziego, jest zgodny z: art. 144 ust. 2 w związku z art. 179 i art. 180 ust. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

7) art. 87 § 1 oraz art. 88 § 1 i 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym, w zakresie, w jakim Sąd Najwyższy jest związany uchwałą, która utraciła moc obowiązującą na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, są zgodne z: art. 7 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

8) art. 365 § 1 (w związku z art. 13 § 2) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego w związku z art. 19 ustęp 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej, art. 47 zdanie pierwsze i drugie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji europejskiej, w zakresie, w- — jakim Sąd Najwyższy, w szczególności w celu zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii Europejskiej, rozpoznając skargę kasacyjną może ustalić, ze względu na ocenę okoliczności wyboru kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, nieważność postępowania lub wadliwość rozstrzygnięcia wydanego w składzie z udziałem osoby powołanej na to stanowisko przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa zawartego w uchwale podjętej na podstawie przepisów, które zostały uznane za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie Trybunału Konstytucyjnego z powodu niezgodności z Konstytucją przepisów kształtujących skład lub tryb postępowania przed Radą, jest zgodny z: art. 8 ust. 1, art. 9, art. 45 ust. 1, art. 179, art. 180 ust. 1 i 2 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

9) art. 365 § 1 w związku z art. 398⁶ § 3 i 4 w związku z art. 398⁹§ 1 (w związku z art. 13 § 2) k.p.c., w zakresie, w jakim Sąd Najwyższy jest związany rozstrzygnięciem w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia skargi kasacyjnej do rozpoznania wydanym w składzie z udziałem osoby powołanej do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Sądu Najwyższego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa zawartego w uchwale podjętej na podstawie przepisów, które utraciły moc obowiązującą na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z uwagi na niezgodność z Konstytucją przepisów kształtujących skład lub tryb postępowania przed Radą, jest zgodny z: art. 45 ust. 1 Konstytucji, a przez to z art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji europejskiej, a także z art. 47 zdanie pierwsze i drugie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, art. 173 oraz art. 178 ust. 1 Konstytucji, a przez to z art. 19 ust. 1 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej i art. 175 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

10) art. 379 pkt 4 (w związku z art. 13 § 2) k.p.c. oraz art. 386 § 2 w związku z art. 391 § 1 w związku z art. 398⁹ § 1 pkt 3 w związku z art. 39821 (w związku z art. 13 § 2) k.p.c. w zakresie, w jakim Sąd Najwyższy, biorąc pod uwagę z urzędu nieważność postępowania, może orzec o nieważności postępowania oraz znieść to postępowanie w odpowiednim zakresie ze względu na ocenę okoliczności wyboru kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, powołanego do pełnienia urzędu sędziego, który brał udział w wydaniu orzeczenia podlegającego ocenie w postępowaniu kasacyjnym, w tym z uwagi na okoliczność, iż w skład sądu wchodziła osoba powołana do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wniosku Krajowej Rady Sądownictwa zawartego w uchwale podjętej na podstawie przepisów, które zostały uznane za niezgodne z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z powodu niezgodności z Konstytucją przepisów kształtujących skład lub tryb postępowania przed Radą, są zgodne z: art. 45 ust. 1, art. 179 i art. 180 ust. 1 i 2 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

11) art. 388 §1 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 w związku z art. 398 21 k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011r. o Krajowej Radzie Sądownictwa w zakresie, w jakim w ramach rozpoznania odwołania od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa w przedmiocie przedstawienia Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej wniosku o powołanie kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego dopuszcza skuteczne wstrzymanie (ubezskutecznienie) powołania tego kandydata przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a w konsekwencji uznania nieskuteczności tego powołania, w szczególności w zakresie wykonywania inwestytury, lub nieskuteczności rozstrzygnięcia sądu wydanego z udziałem tak powołanego sędziego, jest zgodny z: art. 175 i art.179 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;

12) art. 388 § 1 w związku z art. 391§ 1 w związku z art. 398²¹ k.p.c. w związku z art. 44 ust. 3 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa rozumiany w ten sposób, że sąd rozpoznający środek odwoławczy od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa, w której zawarto wniosek o przedstawieniu Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej kandydata do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego na podstawie przepisów, które utraciły moc obowiązującą na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego, może skutecznie uchylić tę uchwałę z powodu uznania, że Krajowa Rada Sądownictwa ukształtowana na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw                                          (Dz.U. z 2018 r., poz. 3), nie jest organem niezależnym, a tym samym nie ma ustrojowej kompetencji konstytucyjnego organu, o którym mowa w art. 186 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jest zgodny z: art. 7, art. 179, art. 186 oraz art. 190 ust. 1 Konstytucji;

13) art. 398¹⁵ § 1 k.p.c. w zakresie, w jakim — w celu zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii Europejskiej Sąd Najwyższy może uchylić zaskarżone orzeczenie z uwagi na ocenę legalności lub skuteczności wyboru przez Krajową Radę Sądownictwa lub powołania przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego osoby biorącej udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, która w dniu powołania spełniania wymogi ustawowe konieczne do powołania na stanowisko sędziego, jest zgodny z: art. 2, art. 7 i art. 8 ust. 1, art. 9, art. 90 ust. 1, art. 178 ust. 1, art. 179 i art. 190 ust. 1 Konstytucji.