Zmiana granic gmin przez Radę Ministrów – termin i zasady przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami poprzedzających wydanie rozporządzenia K 6/23
Podmiot inicjujący postępowanie: Rada Gminy Kleszczów
Data: 14 II 2023 godz.: 14.37
Wniosek o zbadanie zgodności:
1) art. 4a ust. 3 w związku z ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r. poz. 559) w zakresie, w jakim ,,dopuszcza wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1 tej ustawy, bez przeprowadzenia konsultacji społecznych” z :
a) art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 ze zm.) ,,przez to, że wyłącza bezwzględnie wymagany nim obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych, co do zmiany granic społeczności lokalnej”,
b) art. 15 ust. 2 Konstytucji ,,przez to, że uniemożliwia uwzględnienie więzi społecznych przy przeprowadzaniu zmian w zasadniczym podziale terytorialnym kraju”,
2) art. 4a ust. 1, 3 i 4 w związku z art. 4c ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w zakresie, w jakim ,,uniemożliwia członkom wspólnoty samorządowej wyrażenie stanowiska w sprawie ustalenia granic gmin w drodze referendum” z:
a) art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego ,,przez to, że uniemożliwia przeprowadzenie referendum w sprawie ustalenia granic gmin, w sytuacji gdy ustawa na to zezwala”,
b) art. 170 w związku z art. 62 ust. 1 Konstytucji ,,przez to, że uniemożliwia członkom wspólnoty samorządowej podjęcie decyzji w drodze referendum w sprawie dotyczącej tej wspólnoty”,
c) art. 32 ust. 1 Konstytucji ,,przez to, że różnicuje prawo członków wspólnoty samorządowej do wyrażenia stanowiska w sprawie ustalenia granic gmin w drodze referendum w zależności od trybu, w jakim podejmowane jest rozporządzenie w sprawie ustalenia granic gmin”,
d) wyrażoną w art. 2 Konstytucji ,,zasadą ochrony zaufania obywateli do państwa i do stanowionego przez nie prawa przez to, że czyni bezskuteczną pozostającą w toku procedurę referendum lokalnego, w której realizowane są prawa członków wspólnoty samorządowej”,
e) art. 15 ust. 2 Konstytucji ,,przez to, że uniemożliwia uwzględnienie więzi społecznych przy przeprowadzaniu zmian w zasadniczym podziale terytorialnym kraju”,
3) § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2021 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin (Dz. U. z 2021 r. poz. 2444) , w zakresie w jakim odnosi się do wejścia w życie § 1” z:
a) art. 4a ust. l, 3 i 4 w związku z art. 4c ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 741) oraz w związku z art. 170 i art. 62 ust. 1 Konstytucji oraz z art. 5 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego, art. 15 ust. 2, art. 92 ust. 1 w związku z art. 7 Konstytucji, ,,poprzez naruszenie procedury wydania rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin z uwagi na jego wydanie bez przeprowadzenia konsultacji społecznych, w trakcie trwania procedury referendum w sprawie ustalenia granic gmin, której rozporządzenie dotyczy”,
b) art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 92 ust. 1 zdanie 1 w związku z art. 2 oraz art. 7 Konstytucji ,,poprzez naruszenie procedury wydania rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin polegające na tym, że postępowanie inicjujące jego wydanie zostało wszczęte na podstawie wniosku złożonego przez podmiot nieuprawniony - wojewodę, któremu ustawa przypisuje w procedurze ustalania granic gmin rolę bezstronnego organu opiniującego i organu nadzoru”,
c) art. 2 Konstytucji ,,poprzez naruszenie procedury wydania rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin ze względu na nadmiernie szybkie tempo prac prawodawczych zaprzeczające konstytucyjnemu standardowi rzetelnej procedury prawodawczej, w sytuacji gdy regulowana materia oraz okoliczności sprawy nie uzasadniały szybkiego procedowania projektu rozporządzenia, a wręcz przeciwnie przemawiały za koniecznością dokonania stosownych analiz i ekspertyz oraz przeprowadzenia rzetelnej debaty nad projektowaną zmianą terytorialną z udziałem strony samorządowej i społecznej”,
d) art. 3 pkt 5 i art. 8 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 90, poz. 759) w związku z wyrażoną w preambule Konstytucji ,,zasadą współdziałania władz i zasadą dialogu społecznego poprzez naruszenie procedury wydania rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin ze względu na brak przedstawienia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego projektu rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin do zaopiniowania”,
e) art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461) [dalej także: u.o.a.n.] oraz art. 2 Konstytucji ,,poprzez naruszenie standardu odpowiedniego vacatio legis w sytuacji gdy regulowana materia wymagała zapewnienia stosownego okresu dostosowawczego do wprowadzanych zmian terytorialnych”,
f) art. 4 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 92 ust. 1 zdanie 1 w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji RP oraz w zw. z art. 15 ust. 2 w zw. z art. 165 ust. 2 Konstytucji ,,z uwagi na ustalenie granic gmin pomimo braku wystąpienia w sprawie lokalnego interesu publicznego (odmiennego od interesu własnego jednej z gmin objętych zmianą granic) lub ogólnokrajowego interesu publicznego, który uzasadniałaby naruszenie zasady stabilności granic gmin”,
g) art. 4 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym w związku z art. 92 ust. 1 zdanie 1 w związku z art. 2 i art. 7 Konstytucji oraz w zw. z art. 15 ust. 2 Konstytucji RP „z uwagi na niezrealizowanie ustawowo określonych wytycznych wydania rozporządzenia w sprawie ustalenia granic gmin”,
h) art. 15 ust. 2 w związku z art. 165 ust. 2 Konstytucji RP „poprzez naruszenie zasady samodzielności gminy polegające na dokonaniu zmiany przebiegu granicy pomiędzy gminami w sytuacji braku spełnienia przesłanek celowości, niezbędności i proporcjonalności takiego naruszenia”.