Dyskusja „Rola sądu konstytucyjnego we współczesnym państwie”

Dyskusja o roli sądu konstytucyjnego we współczesnym państwie zainicjowana przez Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości miała miejsce 8 października w Sali Wielkiej na Zamku Królewskim w Warszawie. Na zaproszenie Prezesa Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej w debacie uczestniczyli przewodniczący sądów konstytucyjnych Mołdawii, Ukrainy, Litwy, Węgier i Gruzji.

Licznie przybyłych gości powitał dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie prof. Wojciech Fałkowski. Następnie wygłosili przemówienia Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska i Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki.

„Jesteśmy w czasach, kiedy wymiar sprawiedliwości, indywidualni sędziowie uzurpują sobie prawo nieprzewidziane w polskiej konstytucji” – powiedziała Prezes Trybunału Konstytucyjnego Julia Przyłębska. Podkreśliła, że „podczas dyskusji o kształtowaniu prawa nie można zapominać o człowieku, społeczeństwie, państwie i narodzie”.

Premier Mateusz Morawiecki stwierdził: „Ja sam, reprezentując świat polityki - bardzo czynnej polityki - bardzo często jestem konfrontowany z wyrokami Trybunału Konstytucyjnego, które są sprzeczne z wolą rządu. Respektujemy je w poszanowaniu majestatu prawa i majestatu Trybunału Konstytucyjnego, którego rola jest niezwykle kluczowa, a tym ważniejsza w społeczeństwie polskim, im bardziej odzwierciedla pluralizm tegoż społeczeństwa".

„Chcę zaznaczyć, że polskie tradycje konstytucyjne są jednymi ze zdecydowanie najstarszych w Europie, jeśli nie najstarsze" – przypomniał premier. W tym kontekście wymienił przywileje królewskie, prawo zwyczajowe oraz ustawodawstwo związane z tworzeniem porządku konstytucyjnego wraz ze „zwieńczeniem w postaci Konstytucji 3 maja”. Premier powiedział również, że „to wszystko świadczy o tym, że Polska ma wielowiekowe tradycje konstytucyjne i my doskonale rozumiemy, czym jest konstytucja, czym są trybunały konstytucyjne, sądy, i jaką rolę odgrywają w ustroju, jak ważną, fundamentalną rolę odgrywają w porządku prawnym i politycznym całego systemu państwowego".

Jak ocenił, „dzisiaj jesteśmy najwyraźniej w Europie, w Unii Europejskiej (...) wraz z naszymi braćmi ze Wschodu i z Południa w okresie poszukiwania czegoś w rodzaju tożsamości konstytucyjnej". „Sądzę, że ten pluralizm naszych doświadczeń historycznych i dzisiejszych oczekiwań powinien być w pełni uszanowany" - zaznaczył.

Uczestnicy dyskusji - przedstawiciele sądów konstytucyjnych państw Europy Środkowo-Wschodniej: Julia Przyłębska (Prezes Trybunału Konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej); Mihai Poalelungi (Prezes Sądu Konstytucyjnego Republiki Mołdawii); Stanisław Szewczuk (Przewodniczący Sądu Konstytucyjnego Ukrainy); Tamás Sulyok (Prezes Trybunału Konstytucyjnego Węgier); Zaza Tavadze ( Prezes Sądu Konstytucyjnego Gruzji): Dainius Žalimas (Prezes Sądu Konstytucyjnego Republiki Litewskiej), którą moderował redaktor Bronisław Wildstein, zastanawiali się, jaką rolę w budowaniu nowoczesnego państwa i jego funkcjonowaniu powinien pełnić sąd konstytucyjny.

Przed rozpoczęciem oficjalnej części dyskusji, przewodniczący sądów konstytucyjnych złożyli wieniec przy Pomniku Ofiar Tragedii Smoleńskiej przy placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.