75. rocznica Powstania Warszawskiego
Powstanie Warszawskie wybuchło 1 sierpnia 1944 r. i trwało 63 dni.
Podobnie jak w latach ubiegłych, także i w tym roku, w obchodach rocznicy tego ważnego wydarzenia, wzięli udział przedstawiciele Trybunału Konstytucyjnego.
31 lipca 2019 r. przed południem, odbyły się w Warszawie uroczystości pogrzebowe dowódcy Batalionu „Zośka” płk. Ryszarda Białousa „Jerzego”1, który 27 lat temu zmarł w Argentynie i chciał być pochowany w Polsce. W ceremonii pożegnalnej, która rozpoczęła się od nabożeństwa w Katedrze Polowej Wojska Polskiego uczestniczyła delegacja Trybunału Konstytucyjnego.
Również 31 lipca, przedstawiciele Trybunału Konstytucyjnego wzięli udział w wieczornej uroczystej polowej Mszy Świętej i w uroczystym Apelu Poległych, który odbył się przed pomnikiem Powstania Warszawskiego
1 sierpnia, w rocznicę wybuchu Powstania, delegacja Trybunału złożyła kwiaty pod tablicą upamiętniającą podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela „Montera”, dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego.
Przedstawiciele Trybunału Konstytucyjnego złożyli też wieniec pod pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej. Upamiętnienie struktur państwa podziemnego jest niezwykle ważne w naszej historii. Przypomina o tym, że my, Polacy, nigdy nie poddaliśmy się, że działały tajne komplety (szkoły), sądy, utrzymywana była łączność dyplomatyczna z rządem na uchodźstwie.
W godzinę „W” oddano hołd powstańcom na warszawskich Powązkach oraz w miejscach upamiętniających Powstanie Warszawskie, m.in. przy pomniku Gloria Victis i przed grobem gen. Antoniego Chruściela „Montera”.
2 sierpnia odbyła się uroczystość obchodów 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego oraz zdobycia przez Powstańców Reduty Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW). Obchody odbyły się w kompleksie Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych przy ul. Sanguszki 1 w Warszawie. Podczas uroczystości sędzia Trybunału Konstytucyjnego Stanisław Rymar złożył wieniec pod tablicą upamiętniającą Powstańców walczących w PWPW.
5 sierpnia pod pomnikiem Ofiar Rzezi Woli w Warszawie został złożony wieniec z szarfą od Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Apelem pamięci i salwą honorową uczczono mieszkańców warszawskiej dzielnicy Wola zamordowanych przez Niemców w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego w sierpniu 1944 r.
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. Powstańców. Hitlerowcy, po kilku dniach trwania powstania, przeszli do kontrofensywy. Sprowadzili ciężki sprzęt i dodatkowe oddziały, które brutalnie zwalczały powstańców i pacyfikowały ludność cywilną. Doświadczyli tego szczególnie mieszkańcy warszawskiej Woli i Ochoty. W masowych egzekucjach na terenie stolicy zamordowano około 150-200 tys. ludzi.
Powstanie zakończyło się w nocy z 2 na 3 października 1944 r. honorowym aktem kapitulacji, który został podpisany w kwaterze SS w Ożarowie Mazowieckim. Na mocy tego aktu żołnierze Armii Krajowej zostali uznani za jeńców wojennych, natomiast ludność cywilna miała być chroniona i traktowana zgodnie z konwencjami wojennymi. Jak wiemy, warunki w sprawie ludności cywilnej nie zostały dotrzymane.
Wraz z końcem wojny nie zakończyły się w Polsce represje uczestników Powstania. Ci, którzy wracali z Niemiec, Francji, Anglii, trafiali do ubeckich katowni albo sowieckich łagrów. Niektórzy byli inwigilowani aż do 1989 r.
--
1. Ryszard Białous urodził się w 1914 r. w Warszawie. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył architekturę na Politechnice Warszawskiej oraz kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie. Działał także w ZHP. Po wybuchu wojny, we wrześniu 1939 r., dowodził plutonem saperów w 8 Dywizji Piechoty, następnie wstąpił do Szarych Szeregów i do Służby Zwycięstwu Polski – Związku Walki Zbrojnej. W 1942 r. przeszedł do Kierownictwa Dywersji – Kedywu. Brał udział m.in. w akcji pod Arsenałem.
W Powstaniu Warszawskim kpt. Białous dowodził legendarnym batalionem „Zośka” oraz Brygadą Dywersyjną „Broda 53”. Został odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy oraz – trzykrotnie – Krzyżem Walecznych. Po upadku powstania trafił do obozów jenieckich w Niemczech. W kwietniu 1945 r. został uwolniony przez Brytyjczyków i przydzielony do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosabowskiego.
Od marca 1947 r. do lutego 1948 r. był naczelnikiem ZHP poza granicami kraju. W lipcu 1948 r. wyemigrował wraz z rodziną do Argentyny. Zmarł w marcu 1992 r. w Neuquén.
28 czerwca 2019 r. na warszawskim lotnisku powitano uroczyście urnę z Jego prochami. Ryszard Białous pośmiertnie został odznaczony przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą oraz mianowany – decyzją szefa MON Mariusza Błaszczaka – na stopień pułkownika Wojska Polskiego.
