Trzymiesięczny termin na wniesienie skargi na wznowienie postępowania w przypadku, gdy wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym oraz pod rygorem odrzucenia skargi wniesionej po upływie tego terminu SK 16/19
Trzymiesięczny termin wznowienia postępowania cywilnego z powodu oparcia wyroku na dokumencie przerobionym lub podrobionym, liczony od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, jest zgodny z Konstytucją.
10 grudnia 2019 r. o godz. 15:30 Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej M. P. dotyczącej trzymiesięcznego terminu na wniesienie skargi na wznowienie postępowania w przypadku, gdy wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym oraz pod rygorem odrzucenia skargi wniesionej po upływie tego terminu.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 407 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie, w jakim przewiduje, że skargę o wznowienie postępowania cywilnego z powodu oparcia wyroku na dokumencie podrobionym lub przerobionym wnosi się w terminie trzech miesięcy od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, jest zgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Orzeczenie zapadło jednogłośnie.
Art. 407 § 1 k.p.c. wyznacza określony horyzont czasowy, w którym dopuszczalne jest złożenie skargi o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym orzeczeniem. Termin ten stanowi ingerencję w prawo do uruchomienia procedury sądowej i jej odpowiedniego ukształtowania, a także w prawo do uzyskania wiążącego i ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy. Rozwiązanie to służy jednak ochronie stabilności orzeczeń sądowych, jest konieczne dla zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz praw i wolności osób trzecich i nie prowadzi do nadmiernego ograniczenia praw osób zainteresowanych wznowieniem postępowania cywilnego.
Oceniając, że termin wznowienia postępowania, przewidziany w art. 407 § 1 k.p.c., spełnia wymogi proporcjonalności, Trybunał wziął pod uwagę m.in. następujące argumenty:
Po pierwsze, termin ten należy do najdłuższych terminów procesowych prawa cywilnego i w 1996 r. został trzykrotnie wydłużony. Jego wymiar nie odbiega też w znaczący sposób od standardów innych państw europejskich.
Po drugie, termin ten nie jest zbyt krótki z punktu widzenia stopnia skomplikowania skargi o wznowienie postępowania ani zakresu czynności poprzedzających jej wniesienie. Wymogi formalne tego pisma procesowego, przewidziane w art. 409 k.p.c., nie są wysokie. Ponadto skarga o wznowienie stanowi kontynuację wcześniejszego postępowania, przy jej formułowaniu możliwe jest więc wykorzystanie wcześniejszych pism procesowych. Długość tego terminu jest także wystarczająca do skorzystania z profesjonalnej pomocy prawnej.
Po trzecie, liczenie tego terminu od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, nie budzi w praktyce kontrowersji. Z orzecznictwa sądowego jednoznacznie wynika, że chodzi tutaj o dzień powzięcia wiarygodnej informacji o podstawie wznowienia, nie jest natomiast konieczne potwierdzenie tej informacji wyrokiem skazującym za przerobienie lub podrobienie dokumentu. Nie ulega wątpliwości, że warunek ten jest spełniony najpóźniej w dniu złożenia przez skarżącego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa – pochopne składanie takich zawiadomień może spowodować odpowiedzialność karną.
Po czwarte, rygoryzm kwestionowanego unormowania jest łagodzony przez możliwość przywrócenia terminu, jeżeli strona nie dotrzymała go nie ze swojej winy.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Justyn Piskorski - przewodniczący, sędzia TK Leon Kieres - sprawozdawca, wiceprezes TK Mariusz Muszyński, sędzia TK Wojciech Sych, sędzia TK Michał Warciński.