Komunikat po Drukuj

Przymus bezpośredni z użyciem innych urządzeń technicznych, zasady vacatio legis i retro non agit. Kp 1/13

Posłużenie się w zaskarżonym przepisie ustawy ogólnym wyrażeniem "inne środki techniczne" bez ich jakiegokolwiek bliższego określenia jest niezgodne z konstytucją.

24 lipca 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznał wniosek Prezydenta RP dotyczący stosowania przymusu bezpośredniego w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że:
- Art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w części dotyczącej art. 42 ust. 8 pkt 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w zakresie, w jakim umożliwia stosowanie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia z użyciem "innych urządzeń technicznych", jest niezgodny z art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 i z zasadą poprawnej legislacji wywodzoną z art. 2 konstytucji. 
- Art. 5 ustawy z 4 stycznia 2013 r. jest niezgodny z art. 2 konstytucji.

Powyższe przepisy nie są nierozerwalnie związane z całą ustawą.

Trybunał Konstytucyjny podzielił zarzut Prezydenta, co do art. 1 pkt 6 ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dalej: ustawa zmieniająca). Wprowadzenie otwartego katalogu urządzeń technicznych, które mają służyć stosowaniu przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia, przy jednoczesnym niezdefiniowaniu kwestionowanego przez wnioskodawcę wyrażenia "inne środki techniczne", wyłącza możliwość precyzyjnego ustalenia sposobów, w jaki może zostać ograniczona konstytucyjna wolność adresatów zakwestionowanego uregulowania. Posługując się tak ogólnym wyrażeniem ustawodawca nie wskazał choćby, na czym ma polegać podobieństwo "innego środka technicznego", do tych środków technicznych, które wymieniono w art. 1 pkt 6 ustawy zmieniającej, a w szczególności, czy chodzi tu o podobieństwo "fizyczne" takich środków, czy też o podobieństwo w sposobie ich działania. Otwarty katalog środków przymusu bezpośredniego, które mogą być stosowane wobec osób umieszczonych w izbach wytrzeźwień powoduje, że dla adresata zaskarżonego przepisu - osoby umieszczonej w izbie wytrzeźwień nie jest jasne, jakie środki przymusu zostaną wobec niej ewentualnie zastosowane. W szczególności, czy będą to środki mniej, czy bardziej dolegliwe od tych, które przepis wymienia expressis verbis. Posłużenie się w zaskarżonym przepisie ogólnym wyrażeniem "inne środki techniczne" bez ich jakiegokolwiek bliższego określenia, powoduje, że materia ta wymyka się ustawowej formie regulacji.

Ponadto Trybunał uznał, że art. 1 pkt 6 ustawy zmieniającej w zakresie, w jakim umożliwia stosowanie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia z użyciem "innych urządzeń technicznych" oraz art. 5 ustawy zmieniającej nie są nierozerwalnie związane z całością ustawy. W związku z tym możliwe jest wejście w życie ustawy z pominięciem zakwestionowanych przepisów.

Rozprawie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat, sprawozdawcą był sędzia TK Wojciech Hermeliński.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim.