Przymus bezpośredni z użyciem innych urządzeń technicznych, zasady vacatio legis i retro non agit. Kp 1/13
24 lipca 2013 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Prezydenta RP dotyczący stosowania przymusu bezpośredniego w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności:
1) art. 1 pkt 6 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 roku o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, w części dotyczącej art. 42 ust. 8 pkt. 2 w zakresie, w jakim umożliwia stosowanie przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia z użyciem "albo innych urządzeń technicznych" z art. 2 oraz art. 41 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji;
2) art. 5 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 roku o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z art. 2 konstytucji w zakresie w jakim narusza zakaz odpowiedniej vacatio legis oraz zasadę niedziałania prawa wstecz.
Zgodnie z kwestionowanym przepisem przymus bezpośredni w formie unieruchomienia polega na dłużej trwającym obezwładnieniu osoby z użyciem pasów, uchwytów, prześcieradeł lub kaftanów bezpieczeństwa albo innych urządzeń technicznych.
Ustawa z 4 stycznia 2013 roku nie zawiera definicji sformułowania "innych urządzeń technicznych". Zdaniem Prezydenta RP brak precyzji zaskarżonego przepisu nie może zostać usunięty w drodze żadnej z akceptowanych i stosowanych metod wykładni. Z uwagi na materię regulowaną zaskarżoną ustawą doprecyzowanie nie może również nastąpić w procesie stosowania przepisu. Doprecyzowanie katalogu pozostawione zostało podmiotom stosującym przepis: lekarzom i felczerom w przypadku izb wytrzeźwień. W przypadku Policji: komendantom jednostek Policji, osobom przez nich upoważnionym, a podczas ich nieobecności dyżurnym jednostek Policji, także funkcjonariuszom Policji stosującym przymus, gdy niemożliwym będzie uzyskanie decyzji wyżej wymienionych osób.
W ocenie Prezydenta RP zaskarżony przepis narusza wynikającą z art. 2 konstytucji zasadę określoności przepisów prawa oraz art. 41 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 konstytucji.
Ponadto ustawę przedstawiono prezydentowi 11 stycznia 2013 r. Wejście jej w życie przewidziano na 17 stycznia 2013 r., w sytuacji gdy konstytucyjny termin na podjęcie decyzji przez Prezydenta RP upływał 1 lutego 2013 r. W przypadku niezwłocznego podpisania ustawy przez Prezydenta RP oraz jej publikacji, okres pomiędzy ogłoszeniem ustawy a jej wejściem w życie wynosiłby maksymalnie 5 dni. Zdaniem Prezydenta RP taka praktyka legislacyjna parlamentu nie może zostać zaakceptowana. W ten sposób zostałby naruszony powszechnie obowiązujący standard odpowiedniej vacatio legis, który powinien wynosić 14 dni.
Rozprawie będzie przewodniczył wiceprezes TK Stanisław Biernat, sprawozdawcą będzie sędzia TK Wojciech Hermeliński.