Komunikat po Drukuj

Zasady zaliczania okresu pracy za granicą, osób które w tym czasie nie były obywatelami polskimi, do okresów składkowych. SK 17/09

Uzależnienie uznania zatrudnienia za granicą jako okresu składkowego od przedłożenia decyzji o uznaniu za repatrianta jest zgodne z konstytucją.

29 maja 2012 r. o godz. 13.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał skargę konstytucyjną Luby W.-Z. dotyczącą regulacji uzależniającej uznanie zatrudnienia za granicą jako okresu składkowego od przedłożenia decyzji o uznaniu za repatrianta.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 6 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z art. 41 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 oraz art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji w zakresie, w jakim uzależnia uznanie zatrudnienia za granicą jako okresu składkowego od przedłożenia decyzji o uznaniu za repatrianta, jest zgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 32 ust. 1 konstytucji. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie.

Trybunał stwierdził, że z art. 67 ust. 1 konstytucji nie wynika ani obowiązek korzystniejszego traktowania w zakresie zabezpieczenia społecznego osób uznanych za repatriantów niż pozostałych osób, które nabyły obywatelstwo polskie w inny sposób, ani też prawo do zaliczenia okresów nieopłacania składek jako okresów składkowych przez sąd powszechny po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Ustawodawca w ramach swobody kształtowania systemu ubezpieczeń społecznych jest legitymowany do uzależnienia nabycia prawa do emerytury od uprzedniego uzyskania przez zainteresowanego statusu repatrianta i przedstawienia dokumentu potwierdzającego uzyskanie takiego statusu.

Zdaniem Trybunału, nieznajomość obowiązujących przepisów prawa nie usprawiedliwia konstytucyjnie żądań skarżącej. Miała bowiem możliwość zapoznania się z ustawą o repatriacji i dopełnienia warunku określonego w jej art. 41 ust. 1 pkt 1, tym bardziej, że przepis ten przewidywał aż dwunastomiesięczny termin od dnia wejścia w życie ustawy na złożenie wniosku o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Do kompetencji ustawodawcy należy nie tylko rozstrzygnięcie o terminie wejścia ustawy w życie, ale także o tym, do jakich (kiedy powstałych i kiedy zakończonych) stanów rzeczy, zdarzeń i stosunków mają być stosowane normy zawarte w ustawie. Biorąc pod uwagę długość tego terminu oraz całokształt regulacji ustawy o repatriacji, Trybunał stwierdził, że ustawodawca nie przekroczył wyznaczonych mu w konstytucji granic swobody i w związku tym zaskarżone przepisy są zgodne z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Trybunał zauważył, że ustawodawca umożliwił skarżącej, tak jak i innym osobom spełniającym warunki określone w art. 41 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o repatriacji, uzyskanie statusu repatrianta, przewidując dwunastomiesięczny termin na złożenie wniosku o uznanie za repatrianta do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Trybunał orzekł zatem, że ustawodawca nie naruszył zasady ochrony praw nabytych uzależniając nabycie przez osobę zainteresowaną prawa do emerytury od uprzedniego uznania jej za repatrianta w ustawowo określonym terminie.

Trybunał nie dopatrzył się naruszenia zasad poprawnej legislacji, ponieważ zaskarżone przepisy są skonstruowane precyzyjnie i jasno oraz poprawnie pod względem językowym. Adresaci norm w nich wyrażonych bez trudu mogli zorientować się jakie wymogi należy spełnić, by uzyskać uznanie za repatrianta i związane z tym świadczenia emerytalne i rentowe.

Trybunał stwierdził również, że zaskarżona regulacja jest zgodna z zasadami równości wobec prawa oraz sprawiedliwości społecznej, ponieważ osób, o których mowa w art. 109 ustawy o cudzoziemcach z 1997 r. i adresatów art. 41 ust. 1 ustawy o repatriacji nie można uznać za podmioty podobne. Z uwagi na sposób nabycia obywatelstwa i związane z tym konsekwencje prawne w zakresie zabezpieczenia społecznego nie są również podmiotami podobnymi osoby, które nabyły obywatelstwo polskie w wyniku urodzenia z rodziców będących obywatelami polskimi i adresaci art. 41 ust. 1 ustawy o repatriacji.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Zbigniew Cieślak, a sprawozdawcą był prezes TK Andrzej Rzepliński.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja  podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.