Komunikat po Drukuj

Przedłużenie stosowania przepisów ustawy nowelizowanej do przedsięwzięć EURO 2012 - niezrealizowanych przed rozpoczęciem turnieju Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012; nadanie ustawie mocy wstecznej. Kp 1/12

18 grudnia 2012 r. i 6 marca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpoznawał wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (ustawa zmieniająca).

W wyroku z 6 marca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 2 w związku z art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 31 sierpnia 2012 r. o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 są niezgodne z art. 2 konstytucji. Powyższe przepisy są nierozerwalnie związane z całą ustawą. W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie ze względu na niedopuszczalność wydania wyroku.

Zakwestionowany przez Prezydenta RP akt stanowił o możliwości stosowania przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. z 2010 r. Nr 26, poz. 133 ze zm.; dalej ustawa o przygotowaniu turnieju Euro) także do przedsięwzięć Euro 2012 niezrealizowanych przed rozpoczęciem turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (turniej). Zakwestionowana ustawa miała wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z mocą od dnia 8 czerwca 2012 r.

Przed przystąpieniem do merytorycznej oceny zaskarżonych przepisów Trybunał Konstytucyjny odniósł się do ustawy o przygotowaniu turnieju Euro 2012 i stwierdził, że została ona pomyślana jako ustawa specjalna w tym znaczeniu, że osadzona została w zdefiniowanym ab initio przez prawodawcę kontekście, w którym mają funkcjonować jej normy. Kontekst ten został wyznaczony przez odwołanie się do przyszłego zdarzenia jakim był finałowy turniej Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Specjalny charakter ustawy o przygotowaniu turnieju Euro 2012 wyraża się w tym, że celem ustawy jest zrealizowanie określonego zadania - przygotowanie turnieju, a normy w niej wyrażone służą realizacji tego zadania.

Ustawa zmieniająca, w stosunku do przedsięwzięć infrastrukturalnych, zakwalifikowanych jako przedsięwzięcia EURO 2012 i nierozpoczętych przed turniejem, z mocą wsteczną nakazywała kwalifikować czynności dokonane po 8 czerwca 2012 r. jako zgodne z ustawą. Prawodawca tym samym nakazał stosować przepisy ustawy o przygotowaniu do turnieju Euro 2012 od momentu, który ustalono dopiero w ustawie zmieniającej. Trybunał Konstytucyjny stwierdził zatem naruszenie zasady lex retro non agit.

Ustawa zmieniająca, w stosunku do przedsięwzięć infrastrukturalnych, zakwalifikowanych jako przedsięwzięcia EURO 2012, będących w toku,  nakazywała stosować przepisy ustawy o przygotowaniu do turnieju Euro 2012, rozstrzygając zarazem w sposób niejednoznaczny i niekomunikatywny skomplikowany problem intertemporalny jaki powstał na gruncie ustawy o przygotowaniu turnieju Euro 2012. Trybunał Konstytucyjny stwierdził zatem naruszenie zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.

Trybunał Konstytucyjny wziął pod uwagę w szczególności, że rezultat zabiegu legislacyjnego polegającego na legalizacji ustawą zmieniającą określonych czynności z mocą wsteczną jest wysoce niekorzystny dla jednostek innych niż inwestorzy przedsięwzięć Euro 2012. Ponadto problemy co do zakresu temporalnego stosowania szczególnego reżimu prawnego przewidzianego w ustawie o przygotowaniu do turnieju Euro 2012 znane były prawodawcy przed uchwaleniem ustawy zmieniającej. Problemy mogły zatem zostać rozwiązane bez użycia przepisów działających retroaktywnie.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawa zmieniająca nie służy realizacji przedsięwzięć infrastrukturalnych, które są potrzebne do przeprowadzenia turnieju Euro 2012. Turniej się bowiem rozpoczął i zakończył. W tym stanie rzeczy nie sposób przyjąć, że ratio ograniczeń przewidzianych w ustawie o przygotowaniu do turnieju Euro 2012 jest tożsama z uzasadnieniem dalszego stosowania tych ograniczeń w zmienionym stanie faktycznym. Wprowadzając ograniczenia konstytucyjnych praw i wolności prawodawca zobowiązany jest każdorazowo szczegółowo je uzasadnić.Niedopuszczalne jest automatyczne stosowanie ograniczającego konstytucyjne prawa reżimu ustawy o przygotowaniu do turnieju Euro 2012, w sytuacji, w której zadanie tej ustawy zostało zrealizowane. Przeciwne stanowisko prowadziłoby do podważenia efektywności konstytucyjnej ochrony praw podmiotowych.

Odnosząc się do skutków wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że ustawa o przygotowaniu turnieju Euro 2012 nie znajduje zastosowania do infrastrukturalnych przedsięwzięć, które nie zostały rozpoczęte przed turniejem Euro 2012. W odniesieniu do przedsięwzięć w toku, które zostały objęte decyzją lokalizacyjną, stosuje się ogólne przepisy prawa.

Rozprawie przewodniczył prezes TK Andrzej Rzepliński, sprawozdawcą był sędzia TK Stanisław Rymar.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Monitorze Polskim.