Komunikat po Drukuj

Stosowanie aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży K 24/07

Przepisy uwzględniają nie tylko konieczność zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej, ale także poprawę warunków bytowych tej kategorii tymczasowo aresztowanych, mając na względzie swoiste - tak w wymiarze materialnym, jak i emocjonalnym - potrzeby kobiet ciężarnych.

16 lipca 2008 r. o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad stosowania aresztu tymczasowego wobec kobiet w ciąży.

W wyroku z 22 lipca 2008 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że 
- art. 259 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego jest zgodny z art. 18 oraz art. 68 ust. 3 Konstytucji. 
- art. 260 ustawy - Kodeks postępowania karnego jest zgodny z art. 18 oraz art. 68 ust. 3 Konstytucji. 
- § 33 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 stycznia 2004 r. w sprawie czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania oraz kar i środków przymusu skutkujących pozbawienie wolności oraz dokumentowania tych czynności): a) jest zgodny z art. 249 § 3 pkt 7 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji, b) nie jest niezgodny z art. 213 ustawy - Kodeks karny wykonawczy. 

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zgodnie z art. 259 § 1 kodeksu postępowania karnego w aktualnym stanie prawnym obowiązuje już nakaz, wprawdzie nie wyrażony w tak zindywidualizowany i skonkretyzowany sposób, ani nie bezwarunkowy, odstąpienia od tymczasowego aresztowania kobiety w ciąży ze względu na to, że pociągałoby to za sobą wyjątkowo ciężkie skutki dla niej i dziecka, którego oczekuje. Jedynie dodatkowo i kumulatywnie może za tym przemawiać zły stan zdrowia oskarżonej. Ponadto, zdaniem Trybunału, to że zakwestionowany art. 260 k.p.k. nie gwarantuje każdej kobiecie ciężarnej (niezależnie od stanu zaawansowania ciąży i stanu zdrowia przyszłej matki) odbywania aresztu tymczasowego w odpowiednim zakładzie leczniczym, nie jest równoznaczne z pozbawieniem jej szczególnej, adekwatnej opieki zdrowotnej, ani opieki innego niż zdrowotny rodzaju, czy ochrony ze strony państwa. Kobieta oczekująca dziecka, wobec której zastosowano tymczasowy areszt ma specjalny status prawny. Odstępstwa od zasad ogólnych przyznane przez prawodawcę kobietom ciężarnym powodują, że sytuacja kobiet w wielu aspektach jest lepsza niż innych osób pozbawionych wolności. Nie można przy tym nie dostrzec, że ustawodawca uwzględnił nie tylko konieczność zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej, ale także poprawę warunków bytowych tej kategorii tymczasowo aresztowanych, mając na względzie swoiste - tak w wymiarze materialnym, jak i emocjonalnym - potrzeby kobiet ciężarnych.

Sformułowany w § 33 rozporządzenia z 13 stycznia 2004 r. nakaz przyjmowania kobiet od 28 tygodnia ciąży do określonej kategorii aresztów śledczych (tj. takich, przy których funkcjonuje szpital z oddziałem mogącym zapewnić tym kobietom specjalistyczną opiekę lekarską) uznać można za regulację czynności administracyjnych związanych z wykonywaniem tymczasowego aresztowania. Organ, który wydał analizowane rozporządzenie (Minister Sprawiedliwości), ustanowił w zakwestionowanym przepisie zasadę przyjmowania do aresztów śledczych, nakazującą dostosowanie rodzaju aresztu do szczególnych potrzeb osadzanych kobiet w ciąży.Trybunał Konstytucyjny stwierdził w konsekwencji, że § 33 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia z 13 stycznia 2004 r. jest zgodny ze stanowiącym wzorzec kontroli upoważnieniem ustawowym.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Wojciech Hermeliński, a sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Wyrzykowski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.