Komunikat po Drukuj

Zasady wypłacania rent osobom z niepełnosprawnością intelektualną U 8/05

Zmuszanie wszystkich rodziców czy faktycznych opiekunów do ubezwłasnowolniania swych niepełnosprawnych umysłowo, pełnoletnich dzieci jest niezgodne z konstytucją.

6 listopada 2007 r. o godz. 10.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący zasad wypłacania rent osobom z niepełnosprawnością intelektualną.

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że paragraf 43 ust. 2 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń w zakresie, w jakim przepisy te odnoszą się do wypłat renty socjalnej z powodu niepełnosprawności umysłowej osobom pełnoletnim, które nie mają przedstawiciela ustawowego, oraz w zakresie, w jakim odnoszą się do opiekunów faktycznych tych osób i do organów administracji państwowej stopnia podstawowego, zobowiązanych przez organ rentowy do wystąpienia do sądu o ustanowienie opiekuna lub kuratora dla osoby uprawnionej do renty, są niezgodne z art. 30 i art. 31 w związku z art. 2 oraz art. 92 ust. 1 Konstytucji i nie są niezgodne z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zmuszanie wszystkich rodziców czy faktycznych opiekunów do ubezwłasnowolniania swych niepełnosprawnych umysłowo, pełnoletnich dzieci nie znajduje podstaw w obowiązujących przepisach. Ubezwłasnowolnienie jest tak poważną ingerencją w prawa podmiotowe jednostki, że przepisy określają szczególne gwarancje ochrony osoby przed nieuzasadnionym wszczęciem postępowania o ubezwłasnowolnienie. W żadnym wypadku nie może uzasadniać użycia tego instrumentu wygoda urzędników, obowiązanych do organizowania i dystrybuowania różnych form pomocy, w tym świadczeń pieniężnych.

Skutkiem wyroku Trybunału powinna być nowa regulacja prawna - zgodna z konstytucją i po uprzednim ustawowym określeniu zasad stanowiących wytyczne do wydania rozporządzenia. Do tego czasu podstawą prawną wypłat renty socjalnej, jeśli osoba uprawniona do renty ma trudności z jej odbiorem, mógłby stanowić obowiązujący przepis par. 43 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 7lutego 1983 r. w brzmieniu: "Podstawę do wypłaty świadczenia na ręce opiekuna może stanowić oświadczenie osoby sprawującej faktyczną opiekę nad rencistą, potwierdzonej przez właściwy organ administracji państwowej stopnia podstawowego".

Rozprawie przewodniczyła sędzia TK Maria Gintowt-Jankowicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Marek Mazurkiewicz.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.