Zastosowanie sankcji określonej ustawą do stanów faktycznych zaszłych w czasie, kiedy obowiązywała poprzednia ustawa P 43/07
W obiegu prawnym nie może funkcjonować przepis, który nakazuje - w wypadku, gdy odpowiednie normy naruszono w czasie obowiązywania sankcji mniej uciążliwej - stosowanie wprowadzonej później surowszej sankcji.
10 grudnia 2007 r. o godz. 12.00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące zastosowania sankcji określonej ustawą do stanów faktycznych zaszłych w czasie, kiedy obowiązywała poprzednia ustawa.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 128 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych w zakresie, w jakim stanowi podstawę do zastosowania art. 96 ust. 1 pkt 2 tej ustawy do stanów faktycznych zaszłych w czasie obowiązywania ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego w obiegu prawnym nie może funkcjonować przepis, który nakazuje - w wypadku, gdy odpowiednie normy naruszono w czasie obowiązywania sankcji mniej uciążliwej - stosowanie wprowadzonej później surowszej sankcji. Kwestionowany przepis jest więc niezgodny z konstytucyjna zasadą demokratycznego państwa prawnego. Trybunał zauważył, że postępowanie administracyjne o nałożenie kary pieniężnej jest wszczynane przez organ administracji publicznej z urzędu. Decyduje on zatem o tym, kiedy postępowanie zostanie wszczęte i zakończone decyzją administracyjną. Rozstrzyga też, jakie przepisy (bardziej czy mniej surowe) będą miały zastosowanie w konkretnej sprawie. W tej sytuacji zostaje naruszona ogólna reguła, że decyzja jakie prawo należy stosować do określonych w czasie stanów faktycznych należy do ustawodawcy nie zaś do organów stosujących prawo. Ponadto sprawy o identycznych wręcz stanach faktycznych mogą być rozstrzygane zupełnie różnie w zależności od tego, kiedy dany organ postanowi wydać decyzję administracyjną. Tak więc istotne zróżnicowanie pozycji prawnej różnych podmiotów znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej zależy nie od jasnych (i uzasadnionych) kryteriów ustawowych w tym zakresie, ale od tego kiedy zostanie wydana decyzja nakładająca karę pieniężną. Takie rozwiązanie, w ocenie Trybunału Konstytucyjnego, narusza także zasadę równości.
Rozprawie przewodniczył wiceprezes TK Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcą był sędzia TK Jerzy Ciemniewski.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.