Podatek dochodowy od osób fizycznych - vacatio legis K 48/04
2 lutego 2005 r. o godz. 12:00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Prokuratora Generalnego w sprawie konstytucyjności przepisów ustawy z dnia 18 listopada 2004 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (ustawa zmieniająca) wprowadzających do ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) nową skalę podatkową.
Na podstawie art. 1 pkt 13 ustawy z dnia 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw nadane zostało nowe brzmienie art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zmiana ta polega na wprowadzeniu kolejnej (czwartej) skali podatkowej, według której do obliczenia podatku przy dochodzie powyżej 600 tys. zł. stosowana jest stawka w wysokości 50%. Ustawa z dnia 18 listopada 2004 r. reguluje także kwestie pochodne wprowadzenia nowej skali podatkowej, takie jak np. sposób pobierania zaliczek na podatek dochodowy.
Ustawa zmieniająca została ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dnia 13 grudnia 2004 r. i zgodnie z art. 9 tejże ustawy weszła w życie z dniem 1 stycznia 2005 r. Okres vacatio legis wynosił zatem 18 dni. Zdaniem Prokuratora Generalnego w przypadku wprowadzania tak istotnych zmian systemu podatkowego, osiemnastodniowy okres dostosowawczy był zbyt krótki. Nieustanowienie odpowiedniej vacatio legis narusza zasadę zaufania obywateli do państwa i tworzonego przezeń prawa, na którą składa się nakaz przestrzegania przez ustawodawcę zasad poprawnej legislacji (art. 2 Konstytucji). Prokurator Generalny wskazuje, iż utrzymywanie przez 12 lat stawek procentowych na tym samym poziomie - mimo wprowadzania bardzo częstych zmian do ustawy podatkowej - pozwalało podatnikom zakładać, że także zmiany dotyczące roku podatkowego 2005 nie będą radykalne. Wprowadzenie nowej skali podatkowej, przy zastosowaniu stawki procentowej w wysokości 50 % było więc dla podatników zaskoczeniem.
Wnioskodawca powołuje się także na pogląd wyrażony w orzecznictwie TK, iż zmiany regulacji prawnej podatku dochodowego od osób fizycznych powinny być ogłaszane co najmniej na miesiąc przed końcem poprzedniego roku podatkowego (wyrok z 25 kwietnia 2001 r., sygnatura akt K13/01). Zdaniem Prokuratora Generalnego można więc uznać, że podatnicy po dniu 30 listopada 2004 r. mieli uzasadnione podstawy, aby przypuszczać, że dotychczasowe trzy skale podatkowe zostaną w 2005 r. nadal utrzymane i że czwarta skala nie zostanie ustanowiona. Sposób wprowadzenia zakwestionowanej zmiany był zatem niezgodny z art. 2 Konstytucji.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Janusz Niemcewicz, a sprawozdawcą będzie sędzia TK Marek Mazurkiewicz.