Komunikat po Drukuj

Wojewódzkie Kolegia Skarbowe K 4/04

Trybunał Konstytucyjny częściowo uwzględnił wniosek Grupy posłów dotyczący funkcjonowania wywiadu skarbowego. TK stwierdził, że ustawodawca zbyt szeroko określił zakres uprawnień wywiadu skarbowego, ponieważ wkracza on w sferę życia prywatnego jednostki. Jednocześnie uregulowania nie zawierają dostatecznych zabezpieczeń proceduralnych. Trybunał nie zakwestionował natomiast funkcjonowania Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz utworzenia urzędów skarbowych właściwych dla pewnych kategorii podatników. Kolegia bowiem nie kształtują i nie prowadzą polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, ale uzgadniają działania w zakresie realizacji polityki celnej, podatkowej i kontrolnej.

20 czerwca o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Grupy posłów na Sejm w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.

Trybunał orzekł, że:
- art. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych jest zgodny z art. 2 i art. 7 Konstytucji.
- art. 8 pkt 27 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w jakim nadaje nowe brzmienie art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej w części, w jakiej dotyczy uzyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i wykorzystywania informacji o osobach, jest niezgodny z art. 2 oraz z art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

- art. 8 pkt 27 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w zakresie, w jakim nadaje nowe brzmienie art. 36 a oraz ustala brzmienie art. 36 b ust. 1 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, jest niezgodny z art. 2 oraz z art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

- art. 8 pkt 27 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w zakresie, w jakim ustala brzmienie art. 36 c ust. 1 i 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli, jest zgodny z art. 2 oraz z art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

- art. 8 pkt 27 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w zakresie, w jakim ustala brzmienie art. 36 d ust. 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej w części, w jakiej dopuszcza przechowywanie materiałów uzyskanych w czasie stosowania kontroli operacyjnej, które są nieprzydatne dla celów uzasadniających tę kontrolę, przez okres 2 miesięcy po zakończeniu kontroli, jest niezgodny z art. 2 oraz z art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

- art. 15 pkt 1 lit. j i pkt 2 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. w zakresie, w jakim ustala brzmienie art. 5 ust. 9a-9c oraz art. 5a ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach skarbowych, jest zgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Ponadto TK orzekł, że art. 8 pkt 27 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r., w odniesieniu do art. 36 ust. 2, art. 36 a, b ust. 1, art. 36 d ust. 4 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej traci moc obowiązującą z dniem 30 czerwca 2006 r.

Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepisy stanowiące podstawę prawną utworzenia Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych są zgodne z Konstytucją. Ustawodawca przypisując Kolegiom określone zadania kładzie nacisk na konieczność koordynacji działań podejmowanych w ramach kompetencji poszczególnych organów państwowych. Kolegia nie kształtują i nie prowadzą polityki wewnętrznej i zagranicznej państwa, ale uzgadniają działania w zakresie realizacji polityki celnej, podatkowej i kontrolnej. Kolegia nie mają uprawnień władczych, a stanowią w istocie organ pomocniczy ministra finansów. Wątpliwości co do potrzeby utworzenia Kolegiów nie mogą przesądzać o niekonstytucyjności przepisu.

Trybunał stwierdził, że uprawnienia przyznane wywiadowi skarbowemu na podstawie kwestionowanej nowelizacji głęboko wkraczają w sferę życia prywatnego jednostki. Konstruując przepis, który ingeruje w prywatność, ustawodawca powinien uwzględnić nie tylko zasady dobrej legislacji, ale także rozważyć proporcjonalność zastosowanego środka. W tym przypadku warunku tego nie dopełniono. Zdaniem Trybunału należy przyjąć założenie, że uzyskiwanie informacji o osobach jest dopuszczalne, ale tylko w określonych okolicznościach z zachowaniem szczególnych warunków. Ustawodawca zbyt szeroko zakreślił zakres uprawnień wywiadu skarbowego w kontekście uprawnienia do uzyskiwania informacji o osobach. Ustawodawca nie precyzuje jasno zakresu podmiotowego warunków ani przesłanek, które muszą wystąpić, aby wywiad skarbowy mógł podjąć działania w stosunku do konkretnej osoby. Trybunał doszedł do przekonania, że uprawnienie do uzyskiwania, gromadzenia przetwarzania i wykorzystywania informacji o osobach pozostawia pracownikom wywiadu skarbowego nadmierną swobodę wkraczania w sferę prywatności obywateli. Ustawodawca powinien precyzyjnie określić, kiedy dopuszczalne jest uzyskiwanie informacji o osobach i w jakim zakresie. Trybunał zakwestionował też nowelizację przepisu, który uprawnia pracowników wywiadu skarbowego do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń i dźwięku w miejscach publicznych. Przepisy dotyczące identyfikacji abonenta także budzą wątpliwości Trybunału. Przed nowelizacją przewidywały one, że identyfikacja abonenta może być ujawniona kontroli skarbowej wyłącznie w celu zapobiegania lub wykrywania przestępstw. Aktualny przepis tego ograniczenia nie zawiera. TK stwierdził, że przepisy pozwalające utworzyć wyspecjalizowane urzędy skarbowe do obsługi tylko niektórych klientów nie mogą być rozpatrywane z punktu widzenia zasady równości (art. 32 Konstytucji), ponieważ terytorialna właściwość urzędu nie wpływa na sytuację prawną podatnika. Określenie zasięgu terytorialnego nie ma wpływu na wymiar podatku, terminów rozliczeń czy zakres kontroli podatkowej. Możliwość zaistnienia niepewności, co do właściwości miejscowej urzędu w konkretnym przypadku, nie przesądza o niekonstytucyjności przepisów. Niejasność przepisu może uzasadniać stwierdzenie jego niezgodności z Konstytucją, o ile jest tak daleko posunięta, że nie da się jej usunąć za pomocą zwyczajnych środków mających na celu wyeliminowanie niejednolitości w stosowaniu prawa, co w tym wypadku nie występuje.

Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marian Zdyb a sprawozdawcą był sędzia TK Jerzy Ciemniewski.

Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.