Wojewódzkie Kolegia Skarbowe K 4/04
20 czerwca o godz. 12.30 Trybunał Konstytucyjny rozpozna wniosek Grupy posłów na Sejm w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy o utworzeniu Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych.
Trybunał orzeknie w sprawie zgodności:
- art. 1 ustawy z 27 czerwca 2003 roku o utworzeniu oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zadania i kompetencje organów oraz organizację jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych z art. 2 i art. 7 Konstytucji;
- art. 8 pkt 27 powyższej ustawy nowelizującej ustawę z dnia 28 września 1991 roku o kontroli skarbowej w części dotyczącej art. 36 - 36 e z art. 2, art. 47, art. 49, art. 51 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji;
- art. 15 powyższej ustawy w części dotyczącej pkt 1 lit. j i pkt 2 z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji.
W ustawie z 27 czerwca 2003 roku nie sprecyzowano charakteru Wojewódzkich Kolegiów Skarbowych. Nie są one organami administracji państwowej, gdyż przepisy nie nadały im takich właściwości. Równocześnie otrzymały kompetencje należące do Ministra Finansów. Zdaniem wnioskodawców ustawodawca nie może nadawać organom o nieokreślonym charakterze prawnym i nie ponoszącym żadnej odpowiedzialności ani konsekwencji za swoje działania zadań konstytucyjnie i ustawowo zastrzeżonych dla ministra. Narusza to zasadę prawidłowej legislacji (art.2 Konstytucji). Brak jednoznacznego określenia charakteru prawnego Kolegiów i przyznanie mu nieprecyzyjnych zadań spowoduje, że zadania te określi praktyka, czyli stosowanie prawa, co narusza również zasadę praworządności (art. 7 Konstytucji).
Przed zmianą wynikającą z zaskarżonej nowelizacji wywiad skarbowy mógł gromadzić, przetwarzać i wykorzystywać informacje o dochodach, obrotach, rzeczach i prawach majątkowych podlegających kontroli. Obecne przepisy pozwalają wywiadowi skarbowemu na gromadzenie, przetwarzanie i wykorzystywanie informacji o osobach. Drastyczność tych przepisów, zdaniem wnioskodawców, polega na tym, że wywiad skarbowy będzie mógł zdobywać i gromadzić wszelkie informacje na temat obywateli. Nie dotyczy to tylko informacji zdobytych w trakcie czynności operacyjno - rozpoznawczych podejmowanych w związku z obowiązkami finansowymi podatników. Dane mogą dotyczyć rozmaitych dziedzin życia i bardzo dużej liczby osób. Będzie można, jak twierdzą wnioskodawcy, bez przeszkód obserwować i rejestrować na filmie ludzi spacerujących po parku, rozmawiających w kawiarni, w gmachu parlamentu, sądu, w zakładzie pracy a nawet przebywających w miejscach kultu religijnego. W kościele można ustalić np., kto i jakie kwoty przeznaczył na tacę i w ten sposób sprawdzać, czy osoba posiada dochody nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Zaskarżone przepisy nie zawierają żadnych zasad ograniczających działanie wywiadu skarbowego. Czynności mogą być podjęte zarówno wobec podatnika jak inkasenta podatków czy osoby trzeciej odpowiadającej za cudzy dług.
Zaskarżona ustawa pozwala na tworzenie tzw. dużych urzędów skarbowych. Na terenie działania "zwykłego urzędu skarbowego" będzie funkcjonował równolegle inny urząd skarbowy. Zdaniem wnioskodawców, ustawodawca chciał utworzyć urzędy skarbowe właściwe do obsługi tylko niektórych kategorii podatników. Ustawodawca nie wyjaśnił jednak, na czym polegają szczególne "potrzeby wynikające z poboru podatków" od tych podatników, jakie jest ich "szczególne znaczenie dla budżetu państwa" i co to jest "cecha podmiotowa szczególnie złożona" u podatnika. Z przepisów nie wynika również, który urząd skarbowy jest właściwy dla określonych grup podatników. Taka sytuacja może spowodować, że wyznaczanie tych urzędów będzie następowało dowolnie, przez same organy skarbowe, a więc faktycznie bez podstawy prawnej.
Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marian Zdyb a sprawozdawcą będzie sędzia TK Jerzy Ciemniewski.