Kombatanci i osoby represjonowane SK 4/02
15 kwietnia 2003 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał połączone: pytanie prawne Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz skargi konstytucyjne Zdzisława M. i Kazimierza Z. w sprawie konstytucyjności niektórych przepisów ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (ustawa kombatancka).
Trybunał orzekł, że art. 1 ust. 2 pkt 6 oraz art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy kombatanckiej, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizacyjną są zgodne z art. 2, art. 19 oraz art. 32 Konstytucji. TK orzekł także, że art. 22 ust. 3 ustawy kombatanckiej jest niezgodny z art. 2 i art. 32 oraz nie jest niezgodny z art. 19 i art. 30 Konstytucji.
Zdaniem Trybunału w znowelizowanych art. 1 ust. 2 pkt. 6 oraz art. 25 ust. 2 pkt. 2 ustawy kombatanckiej nie można doszukać się naruszenia ustrojowych zasad zapisanych m.in. w art. 2, art. 19 i art. 32 Konstytucji. Trybunał wskazał, że działalność jednostek wojska polskiego nie może być uznana za tożsamą z działalnością służb ORMO czy MO. Różnicując sytuację prawną tych podmiotów ustawodawca nie naruszył zatem konstytucyjnie gwarantowanej zasady równości (art. 32 Konstytucji). TK uznał także, że decyzja o tym, jaki typ działalności uznać należy za działalność kombatancką należy do ustawodawcy.
Zdaniem Trybunału, że art. 22 ust. 3 ustawy kombatanckiej, wprowadzający nieznany dotychczas termin ograniczający możliwości dochodzenia uprawnień kombatanckich, naruszył konstytucyjne wartości wyrażone w art. 2 oraz art. 32 Konstytucji. TK podzielił wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż ustanowione przez zaskarżone przepisy kryterium daty potwierdzenia uprawnień kombatanckich ma charakter czysto arbitralny i jest niezgodne z wyrażoną w art. 2 Konstytucji zasadą zaufania obywatela do państwa. Trybunał zgodził się także z poglądem NSA, że zupełnie inaczej potraktowane zostały osoby, którym udało się we właściwym terminie zdobyć potwierdzenie uprawnień kombatanckich oraz osoby znajdujące się w identycznej sytuacji materialnoprawnej, ale nie mogące na czas przedstawić wymaganych dowodów. Stan taki jest niezgodny z zasadą równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji).
Jednocześnie Trybunał uznał, że art. 22 ust. 3 jest przepisem o charakterze technicznym a nie materialnym. Nie wpływa więc na samo istnienie kombatanctwa i nie może naruszać prawa do szczególnego traktowania kombatantów (art. 19 Konstytucji), czy też zasady przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka (art. 30 Konstytucji).
Ponadto TK na podstawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym umorzył postępowanie w zakresie badani zgodności art. 1 ust. 1 lit. a z art. 2, art. 19, art. 32 Konstytucji ze względu na zbędność wydania orzeczenia.
Rozprawie przewodniczył Wiceprezes TK Andrzej Mączyński, a sprawozdawcą był Sędzia TK Marek Mazurkiewicz.
Wyrok jest ostateczny, a jego sentencja podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.