Warunki korzystania przez tymczasowo aresztowanych i skazanych mężczyzn z ciepłej kąpieli U 6/14
Określenie częstotliwości korzystania z ciepłej kąpieli mieści się w zakresie przedmiotowym regulaminów organizacyjno-porządkowych wykonywania kary pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania – stwierdził Trybunał Konstytucyjny.
31 marca 2015 r. o godz. 13:00 Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący przepisów regulaminów organizacyjno-porządkowych wykonywania kary pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania, zgodnie z którymi skazany lub tymczasowo aresztowany „korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli”.
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że § 30 ust. 3 zdanie pierwsze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności oraz § 32 ust. 4 zdanie pierwsze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 25 sierpnia 2003 r. w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania tymczasowego aresztowania są zgodne z art. 249 § 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze konstytucji oraz z art. 4 § 1 i art. 102 pkt 1 ustawy – Kodeks karny wykonawczy i art. 40 w związku z art. 41 ust. 4 konstytucji.
Problem konstytucyjny przedstawiony we wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich sprowadzał się do dwóch zagadnień. Po pierwsze, czy określenie przez Ministra Sprawiedliwości jako zasady, że skazany lub tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, mieści się w zakresie upoważnienia do wydania stosownych rozporządzeń. Po drugie, czy zasada, w myśl której skazany lub tymczasowo aresztowany korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli, stanowi naruszenie zakazu nieludzkiego, poniżającego lub niehumanitarnego traktowania oraz prawa skazanego do odpowiednich warunków higieny.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że określenie częstotliwości korzystania z ciepłej kąpieli mieści się w zakresie przedmiotowym regulaminów organizacyjno-porządkowych wykonywania kary pozbawienia wolności oraz tymczasowego aresztowania. Jednocześnie Trybunał przypomniał, że dopuszczalne jest zrekonstruowanie treści wytycznych do wydania rozporządzenia z innych przepisów niż przepis stanowiący upoważnienie ustawowe – w analizowanej sprawie przede wszystkim z przepisów określających prawa i obowiązki osób pozbawionych wolności. Elementem wytycznych dotyczących treści powyższych regulaminów są przepisy ustawowe przyznające skazanemu prawo do odpowiednich warunków higieny oraz nakładające na skazanego obowiązek przestrzegania higieny osobistej. Trybunał Konstytucyjny uznał tym samym, że zaskarżone przepisy są zgodne z art. 249 § 1 kodeksu karnego wykonawczego i art. 92 ust. 1 zdanie pierwsze konstytucji.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego sformułowanie, że skazany (tymczasowo aresztowany) „korzysta co najmniej raz w tygodniu z ciepłej kąpieli”, należy odczytywać jako środek do realizacji zarówno obowiązku skazanego (tymczasowo aresztowanego) przestrzegania higieny osobistej, jak i jego prawa do odpowiednich warunków higieny. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że zaskarżone przepisy nie wprowadzają zakazu korzystania przez skazanych lub tymczasowo aresztowanych z ciepłej kąpieli częściej niż raz w tygodniu, a wręcz przeciwnie – dają im taką możliwość. Rolą dyrektorów aresztów śledczych i zakładów karnych jest takie korzystanie z możliwości zwiększania częstotliwości ciepłych kąpieli, aby skazany lub tymczasowo aresztowany miał zapewnione warunki higieny odpowiednie dla konkretnych warunków pozbawienia wolności, w tym jak najczęściej to tylko możliwe korzystał z ciepłej kąpieli.
TK stwierdził, że określenie częstotliwości ciepłej kąpieli jako minimum jednej w tygodniu, przy jednoczesnym wyraźnym dozwoleniu zwiększenia ilości kąpieli oraz zapewnieniu stałego dostępu do wody i środków higieny w celach mieszkalnych, nie stanowi nieludzkiego, poniżającego lub niehumanitarnego traktowania. Trybunał Konstytucyjny tym samym uznał, że zaskarżone przepisy są zgodne z art. 4 § 1 i art. 102 pkt 1 kodeksu karnego wykonawczego i art. 40 w związku z art. 41 ust. 4 konstytucji.
Rozprawie przewodniczył sędzia TK Marek Zubik, sprawozdawcą był sędzia TK Mirosław Granat.