Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym Kp 3/24
Na rozprawie w dniach 2 czerwca i 29 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny rozpoznawał łącznie wnioski Prezydenta RP złożone w trybie kontroli prewencyjnej dotyczące dwóch ustaw z 13 września 2024 r.: ustawy o Trybunale Konstytucyjnym oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym.
Wyrokiem z dnia 29 lipca 2025 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że niektóre ze wskazanych przez prezydenta RP przepisów są niezgodne z Konstytucją. W konsekwencji Trybunał stwierdził, że obie ustawy są niezgodne z Konstytucją, gdyż przepisy niekonstytucyjne są nierozerwalnie związane z całą kontrolowaną legislacją.
Trybunał Konstytucyjny zauważył, że rdzeń kontrolowanej legislacji stanowią autonomiczne i retroaktywne przepisy ustawy wprowadzającej unieważniające wybór sędziów TK oraz znoszące trybunalskie orzeczenia i wygaszające kadencję urzędującego Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Przepisy te rujnują podstawy konstytucyjnej konstrukcji Trybunału Konstytucyjnego jako niezależnego organu władzy sądowniczej. Stanowią naruszenie konstytucyjnej zasady rozdziału, równowagi i współdziałania władz oraz zasady sędziowskiej niezawisłości. Są niedopuszczalną ingerencją władzy ustawodawczej w minimum kompetencyjne władzy sądowniczej, złamaniem reguły ostateczności i powszechnego obowiązywania trybunalskich orzeczeń. Stanowią również naruszenie zasad wynikających art. 2 Konstytucji, w szczególności zasady zaufania do prawa oraz art. 7 Konstytucji jako przekroczenie kompetencji ustawodawcy zwykłego poprzez wkroczenie w materię konstytucyjną bez podstawy prawnej.
Odnośnie do kontrolowanych przepisów proceduralnych, Trybunał Konstytucyjny stwierdził m.in. że powierzenie Zgromadzeniu Ogólnemu Sędziów wyznaczania składów sędziowskich może prowadzić do zablokowania działalności orzeczniczej Trybunału, a przez to narusza zasadę rzetelności działania instytucji publicznych oraz zasadę pewności prawa i zaufania do prawa. Ponadto Trybunał zauważył, że wydłużenie kadencji sędziego ponad liczbowo i sztywno określone w Konstytucji 9 lat jest niedopuszczalne. Wyznaczanie Prezydentowi RP przez Sejm stosunkowo krótkiego terminu przyjęcia ślubowania narusza zasadę legalizmu, a także zasadę rzetelności działania instytucji publicznych oraz zasadę współdziałania władz. Natomiast stworzenie możliwości ślubowania przed notariuszem pozostaje w sprzeczności zarówno z rolą Prezydenta w procedurze inwestytury sędziego , jak również z wagą i charakterem ślubowania sędziego TK. Udział sędziów w stanie spoczynku w postępowaniu dyscyplinarnym, które mogą prowadzić do usunięcia sędziego jest niezgodny z zasadą rozdziału władz oraz zasadą niezależności Trybunału i niezawisłości sędziów.
Trybunał uznał, że niekonstytucyjność niektórych zaskarżonych przez Prezydenta poprzez ich nierozerwalny związek z całą kontrolowaną legislacją skutkuje obowiązkiem odmowy podpisania obydwu ustaw.
Pełny skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: prezes TK Bogdan Święczkowski - przewodniczący, wiceprezes TK Bartłomiej Sochański - sprawozdawca.