Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy; zasady obliczania K 7/15
30 października 2018 r. o godz. 9:00 Trybunał Konstytucyjny publicznie ogłosi orzeczenie w sprawie wniosku Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów dotyczącego ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (zasady obliczania).
Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie zgodności art. 115a ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 27 lipca 2001 roku o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy – Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 i art. 31 ust. 3 oraz z art. 66 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Zarząd Główny Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Policjantów (dalej: wnioskodawca) wskazuje na odmienne uregulowanie wysokości ekwiwalentu pieniężnego za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego oraz za niewykorzystany czas wolny przez funkcjonariuszy Policji od rozwiązań ustawowych w tym zakresie w odniesieniu do innych służb mundurowych. Wnioskodawca podnosi, że na mocy art. 115a ustawy o Policji ekwiwalent wynosi 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego, wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. W stosunku zaś do funkcjonariuszy Agencji Wywiadu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, funkcjonariuszy służby Kontrwywiadu i Wywiadu Wojskowego oraz żołnierzy zawodowych ekwiwalent pieniężny za każdy niewykorzystany dzień urlopu wypoczynkowego wynosi 1/22 uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami do uposażenia o charakterze stałym. W odniesieniu natomiast do funkcjonariuszy służby więziennej ekwiwalent pieniężny za 1 dzień niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego wynosi 1/21 miesięcznego uposażenia zasadniczego, wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym.
Wnioskodawca podnosi, że prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop jest prawem majątkowym policjanta, którego ograniczenie musi odpowiadać wymogom art. 31 ust. 3 Konstytucji. Zgodnie z art. 64 ust. 2 Konstytucji, własność i inne prawa majątkowe podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Tymczasem - zdaniem wnioskodawcy - analiza poszczególnych pragmatyk służb mundurowych prowadzi do przekonania, że art. 115a ustawy o Policji narusza konstytucyjną zasadę równości. Nierówność ta wynika z faktu odmiennego obliczania ekwiwalentu pieniężnego za urlop niewykorzystany przez funkcjonariuszy innych służb. Przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego stosuje się dwa czynniki mnożenia: liczbę dni niewykorzystanego urlopu oraz czynnik odpowiadający ułamkowej części miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego z dodatkami o charakterze stałym. Przyjęty w większości porównywanych regulacji czynnik 1/22 (ew. 1/21) odpowiada średniomiesięcznej (w skali roku) liczbie dni roboczych funkcjonariuszy. W stosunku do funkcjonariuszy Policji ustawodawca zastosował czynnik w wysokości 1/30, co w ocenie wnioskodawcy nie znajduje żadnego uzasadnienia aksjologicznego i jest mniej korzystne.
Wnioskodawca podkreśla, że konstytucyjna zasada równości nie ma charakteru absolutnego i może podlegać ograniczeniom. Nie można jednak uznać, że specyfika służby funkcjonariuszy Policji jest na tyle odmienna od warunków pozostałych funkcjonariuszy (Służby Więziennej, AW, ABW, SWW, SKW oraz żołnierzy zawodowych), by stanowiło to uzasadnienie dla zastosowania w stosunku do nich mniej korzystnego czynnika przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.
Zdaniem wnioskodawcy, zastosowanie w kwestionowanym przepisie czynnika 1/30 ogranicza prawo funkcjonariusza do wypoczynku. Celem tej regulacji jest zrekompensowanie funkcjonariuszowi niewykorzystanego urlopu. Rekompensata pieniężna powinna być adekwatna do maksymalnych norm czasu służby, a może się to urzeczywistnić jedynie poprzez pełne pokrycie szkody, jaką poniósł funkcjonariusz w związku z niewykorzystaniem urlopu. Tymczasem w obecnym stanie prawnym funkcjonariusze Policji za każdy dzień niewykorzystanego urlopu otrzymują około 73% dziennego uposażenia, czego w żaden sposób nie można uznać za pełną rekompensatę poniesionej straty. W ocenie wnioskodawcy oznacza to, że pośrednio zmniejszony zostaje czas wypoczynku funkcjonariusza, a przez to prawo do płatnego urlopu.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie sędzia TK Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.