Zasady przyznawania prawa do wypłaty świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych SK 31/16
25 września 2019 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna skargę konstytucyjną R. L. dotyczącą zasad przyznawania prawa do wypłaty świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił skarżącemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na fakt, że niezdolność ta powstała po upływie 18 miesięcy od ostatniego okresu ubezpieczenia. Odwołanie wniesione od powyższej decyzji zostało częściowo uwzględnione. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał skarżącemu rentę, ale dopiero od miesiąca, w którym skarżący złożył wniosek o przyznanie renty, a nie od momentu powstania uprawnienia. Apelacja złożona od powyższego rozstrzygnięcia została oddalona przez Sąd Apelacyjny.
W ocenie skarżącego kwestionowany przepis narusza konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa poprzez wprowadzenie normy uzależniającej wypłatę świadczenia od daty złożenia stosownego wniosku, z pominięciem możliwości wypłaty również za okres wcześniejszy, o ile późniejsze złożenie wniosku nastąpiło z powodu okoliczności, za które ubezpieczony nie ponosi odpowiedzialności.
Skarżący wskazuje, że złożenie przez niego wniosku dopiero po upływie 3 lat od powstania prawa do renty w rozumieniu art. 100 ust. 1 w związku z art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa o e.r. FUS) było wynikiem długotrwałych procesów sądowych o ustalenie faktycznej daty rozwiązania stosunku pracy oraz o przyznanie mu zasiłku rehabilitacyjnego. Niezwłocznie po prawomocnym zakończeniu ostatniego procesu Skarżący zwrócił się do ZUS o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy i wypłatę tego świadczenia począwszy od następnego dnia po rozwiązaniu jego stosunku pracy.
Zdaniem Skarżącego kierując się zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, wywodzoną z art. 2 Konstytucji, ma prawo oczekiwać od władzy (sądu) przejrzystości i poszanowania zasad gwarantujących ochronę praw człowieka i obywatela. Takim prawem, w ocenie Skarżącego jest, określone w art. 67 ust. 1 Konstytucji, prawo obywatela do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy. Pozbawienie obywatela - bez podstawy prawnej - przewidzianych przez prawo i tym samym należnych świadczeń społecznych stanowi, w ocenie Skarżącego, naruszenie Konstytucji.
Skarżący wskazuje, że, kwestionowany przepis swobodnie i w niedozwolony sposób kształtuje zakres uprawnień obywatela do zabezpieczenia społecznego, co jest niezgodne z art. 67 ust. 1 Konstytucji. Norma ta bowiem zakłada, że o momencie, od którego można domagać się wypłaty świadczeń z zakresu zabezpieczenia społecznego, decyduje data złożenia wniosku, a nie data powstania inwalidztwa i wynikająca z niego niezdolność do pracy. Konstytucja bowiem w sposób jednoznaczny wiąże prawo do świadczenia z ubezpieczenia społecznego z powstaniem niezdolności do pracy, a nie z terminem złożenia wniosku.
Przewodniczącym składu orzekającego będzie wiceprezes TK Mariusz Muszyński, sprawozdawcą będzie sędzia TK Andrzej Zielonacki.