Zbieg prawa do emerytury lub renty z ubezpieczeń społecznych z prawem do emerytury lub renty albo uposażenia w stanie spoczynku przewidzianych w odrębnych przepisach SK 9/16
15 grudnia 2020 r. o godz. 10:00 Trybunał Konstytucyjny ogłosi orzeczenie w sprawie skargi konstytucyjnej W. Ż. dotyczącej braku możliwości pobierania przez uprawnionego jednocześnie wojskowej renty inwalidzkiej, przyznanej w wyniku wypadku mającego związek ze służbą wojskową, oraz emerytury częściowej.
Trybunał Konstytucyjny dokona kontroli zgodności art. 7 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin (dalej: ustawa o emeryturach wojskowych) w związku z art. 95 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) w zakresie, w jakim wykluczają jednoczesną wypłatę uprawnionemu wojskowej renty inwalidzkiej przyznanej z uwagi na wypadek mający związek ze służbą wojskową oraz emerytury częściowej, z art. 32 ust. 1 w związku z art. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji RP.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym: Decyzją z czerwca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) przyznał Skarżącemu prawo do emerytury częściowej. Wypłata emerytury została jednak zawieszona, ze względu na to, że Skarżący od września 1977 r. pobiera wojskową rentę inwalidzką (z uwagi na wypadek mający związek ze służbą wojskową). Skarżący nie zgodził się z zawieszeniem wypłaty świadczenia emerytalnego i wniósł odwołanie od decyzji ZUS do Sądu Okręgowego we W., które sąd ten oddalił w wyroku z grudnia 2014 r. Apelację od orzeczenia sądu I instancji wniesioną przez Skarżącego oddalił Sąd Apelacyjny we W. wyrokiem z września 2015 r. Sąd odwoławczy wskazał, że art. 7 ustawy o emeryturach wojskowych nie przewiduje kumulacji wojskowych świadczeń emerytalno-rentowych i świadczeń przysługujących z innych systemów zabezpieczenia społecznego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej, w razie zbiegu prawa do emerytury lub renty z ustawy emerytalnej z prawem do świadczeń przewidzianych w ustawie o emeryturach wojskowych, stosuje się zasadę wypłaty jednego świadczenia - wyższego lub wybranego przez osobę zainteresowaną. Art. 95 ust. 2 ustawy emerytalnej określa również wyjątki od tej zasady. Zakres wyjątków nie obejmuje świadczeń emerytalno-rentowych, przyznanych na podstawie ustawy o emeryturach wojskowych. Problem konstytucyjny niniejszej skargi dotyczy regulacji zawartej w art. 7 ustawy o emeryturach wojskowych w związku z art. 95 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej, która zdaniem Skarżącego, narusza prawo do równego traktowania w dostępie do świadczeń z zabezpieczenia społecznego. W ocenie skarżącego przepisy zbyt wąsko określają zakres wyjątków od zasady przysługiwania jednego świadczenia w przypadku zbiegu prawa do emerytury z powszechnego systemu emerytalnego z prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy lub służby powstałej na skutek wypadku przy pracy lub w czasie służby. Skarżący twierdzi, że naruszono prawo do równego dostępu do świadczeń z zabezpieczenia społecznego, które wywodzi z art. 32 ust. 1 w związku z art. 67 ust. 1 Konstytucji RP. Skarżący porównał sytuację dwóch grup ubezpieczonych ubiegających się o przyznanie prawa do emerytury, tj. osób, które nabyły prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz osób, które nabyły prawo do wojskowej renty inwalidzkiej. Zdaniem Skarżącego przy ocenie sytuacji prawnej tych podmiotów, cechą podobną jest fakt posiadania uprawnień rentowych przyznanych z uwagi na niezdolność do pracy powstałą w związku z aktywnością zawodową uprawnionego. Mimo podobieństwa obu grup ubezpieczonych, przepisy z zakresu ubezpieczenia społecznego, tj. art. 96 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej oraz art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zezwalają na wypłatę obu świadczeń, tj. renty z tytułu niezdolności do pracy oraz emerytury, osobom posiadającym prawo do tej renty. Zdaniem Skarżącego zakwestionowany art. 7 ustawy o emeryturach wojskowych w związku z art. 95 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej uniemożliwia emerytowi, będącemu jednocześnie inwalidą wojennym i wojskowym, pobieranie renty inwalidzkiej. W ocenie Skarżącego odmienne traktowanie podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji narusza prawo do równego dostępu do świadczeń z zabezpieczenia społecznego.
Skład orzekający Trybunału Konstytucyjnego: sędzia TK Bartłomiej Sochański – przewodniczący, sędzia TK Jakub Stelina – sprawozdawca, Prezes TK Julia Przyłębska, sędzia TK Wojciech Sych, sędzia TK Michał Warciński.